روش‌های نوین آبیاری کلید افزایش بهره‌وری کشاورزی

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «حرف‌رک» آذربایجان غربی، با تنوع اقلیمی و منابع آبی غنی، به عنوان یکی از مناطق کلیدی کشور در بخش کشاورزی شناخته می‌شود. اما با توجه به تغییرات آب و هوایی و کاهش منابع آب، ضرورت استفاده از روش‌های نوین آبیاری برای حفظ این منابع و افزایش بهره‌وری در کشاورزی بیش از پیش احساس می‌شود.

کاهش مصرف آب، اولویت اصلی بخش کشاورزی در آذربایجان غربی

خسرو شهبازی در گفتگو با خبرنگار حرف‌رک با تأکید بر اهمیت اصلاح الگوی کشت و کاهش مصرف آب، این موارد را به عنوان اولویت‌های اصلی بخش کشاورزی در استان معرفی کرد و گفت: انتقال یافته‌های کشاورزی یکی از اهداف اصلی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی است. در این راستا، برنامه‌ریزی برای بهره‌وری و انتقال یافته‌های نوین آب به بهره‌برداران در اولویت کارهای این مرکز قرار دارد.

شهبازی همچنین افزود: برای دستیابی به افزایش کمی و کیفی محصولات کشاورزی، تحقق امنیت غذایی، و پایداری تولیدات کشاورزی، لازم است به سمت کشاورزی دانش‌بنیان حرکت کنیم. این امر از طریق توجه به سه مقوله مهم تحقیق، آموزش و ترویج کشاورزی و توانمندسازی بهره‌برداران برای استفاده بهینه از منابع پایه تولید و فناوری‌های جدید امکان‌پذیر خواهد بود.

توسعه پایدار با روش‌های نوین آبیاری در آذربایجان غربی

سعید سپه‌پور معاون مدیریت آب و خاک جهاد کشاورزی آذربایجان غربی در گفتگو با پایگاه خبری «حرف رک» اظهار کرد: یکی از سیاست‌ها و اهداف کلیدی وزارت جهاد کشاورزی در مسیر توسعه پایدار، برنامه‌ریزی برای حفظ منابع ارزشمند آب و خاک است که دو مولفه اساسی در استان‌های کشاورزی به شمار می‌آیند.

وی ادامه داد: به همین دلیل، معاونت آب و خاک وزارت در ستاد مرکزی و مدیریت‌های آب و خاک در استان‌ها، به نمایندگی از سازمان‌های جهاد کشاورزی، مسئولیت اقدامات سازه‌ای و اجرایی را در چارچوب اعتبارات تخصیص‌یافته به عهده دارند.

معاون مدیریت آب و خاک جهاد کشاورزی آذربایجان غربی یکی از اقدامات مهم در جهت حفاظت از منابع آب، اجرای روش‌های نوین آبیاری است. این خدمات برای اراضی خرده‌مالکی که دارای حق‌آبه قانونی و آب مطمئن هستند و نیز برای کشاورزانی که متقاضی بهره‌مندی از تسهیلات و کمک‌های بلاعوض دولتی‌اند، بر اساس استانداردهای تعریف‌شده توسط سامانه‌های آبیاری نوین و با توجه به اعتبارات تخصیص‌یافته به استان‌ها در دستور کار قرار گرفته است.

وی گفت: در سال‌های اخیر به علت کاهش اعتبارات ستادی، تعداد زیادی از کشاورزان در انتظار دریافت تسهیلات بر اساس دستورالعمل‌ها هستند. مساحت اراضی تحت پوشش این طرح از زمان آغاز اجرا، به بیش از ۷۲ هزار هکتار می‌رسد. از سال ۱۳۹۴ به بعد، اراضی باغی و زراعی این استان به سیستم‌های آبیاری کم‌فشار، قطره‌ای و بارانی مجهز شده‌اند.

سپه‌پور عنوان کرد: مساحت تحت آبیاری کم‌فشار، قطره‌ای و بارانی به تفکیک شامل ۵۱۶۰ هکتار تا سال ۹۳ و پس از آن از سال ۹۴ تا ۱۴۰۳ شامل ۱۳۲۴۰.۷۹ هکتار روش بارانی، ۹۵۸۷.۸۹ هکتار روش قطره‌ای و ۵۷۱۱.۷۲ هکتار آبیاری کم‌فشار است که مجموع این روش‌ها به ۷۲۰۶۳.۴ هکتار می‌رسد و همگی با استفاده از کمک‌های بلاعوض دولتی اجرا شده‌اند.

وی ادامه داد: یکی دیگر از اقدامات قابل توجه، اجرای شبکه‌های آبیاری نوین تحت فشار تحت عنوان «طرح شبکه‌های آبیاری فرعی و زهکشی» در مناطق غرب و شمال‌غرب کشور است که در این راستا ۶۱ هزار هکتار از اراضی استان تحت پوشش قرار گرفته‌اند. عملیات اجرایی این طرح تکمیل شده و اقدامات تکمیلی و پیگیری‌ها برای برخی مناطق دیگر کشور نیز در دستور کار قرار دارد.

معاون مدیریت آب و خاک جهاد کشاورزی آذربایجان غربی این شبکه‌ها که عمدتاً به نام «شبکه‌های مرزی» شناخته می‌شوند، در مناطق شمالی استان، محدوده شهرستان پلدشت و جنوب استان در محدوده پیرانشهر قرار گرفته‌اند.

وی اذعان کرد: همچنین اقدامات دیگری در شهرستان‌های میاندوآب، مهاباد و ارومیه، با استفاده از اعتبارات ستاد احیای دریاچه ارومیه در حال انجام است که به علت محدودیت اعتباری، پیشرفت پروژه‌ها بسته به سقف اعتبار تخصیص یافته ادامه دارد. با توجه به کاهش منابع آبی استان و ضرورت احیای دریاچه ارومیه، اقدامات لازم در راستای صرفه‌جویی در آب اجتناب‌ناپذیر است تا بتوان بخش کشاورزی آذربایجان غربی، که بیش از ۳۳ درصد از جامعه استان به آن وابسته‌اند، را حفظ و پایدار کرد.

سپه‌پور تصریح کرد: در این شرایط، نیاز به افزایش سقف اعتبارات نیز به شدت احساس می‌شود تا بتوان سایر اقدامات مورد نیاز، از جمله کاهش فشار بر منابع آب و خاک در مناطق مرزی را عملی ساخت.

سپه‌پور همچنین به اهمیت تخصص و توانمندی در بخش کشاورزی اشاره کرد و اظهار داشت: با توجه به تغییرات اقلیمی و چالش‌های محیط‌زیستی، نیاز به تکنیک‌ها و فناوری‌های نوین در آبیاری و کشت بیش از پیش احساس می‌شود.

وی بر لزوم ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای استفاده از روش‌های جدید آبیاری تأکید کرد و گفت: توسعه تکنولوژی‌های آبیاری می‌تواند به بهبود کارایی مصرف آب و افزایش تولید محصولات کشاورزی کمک شایانی کند.

سپه‌پور همچنین به ظرفیت‌های موجود در استان برای ایجاد فرصت‌های شغلی و افزایش درآمد کشاورزان اشاره کرد و خاطرنشان کرد: اگر بتوانیم به کشاورزان جوان و مستعد امکانات و منابع لازم را ارائه دهیم، می‌توانیم نه تنها مشکلات معیشتی آنها را حل کنیم، بلکه به رونق اقتصادی منطقه نیز کمک کنیم.

معاون وزارت جهاد کشاورزی در ادامه به اهمیت همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی برای انجام تحقیقات علمی و کاربردی در زمینه کشاورزی و منابع آب اشاره کرد و گفت: این همکاری‌ها می‌تواند به تولید دانش و فناوری‌های نوین منجر شود که در نهایت به توسعه پایدار کشاورزی در استان کمک خواهد کرد.

وی همچنین بر لزوم توجه به مسائل اجتماعی و فرهنگی در زمینه کشاورزی تأکید کرد و گفت: توسعه پایدار نیازمند همکاری تمام ذینفعان، از جمله کشاورزان، مسئولان، دانشگاهیان و نهادهای غیردولتی است. این همکاری می‌تواند به ایجاد یک اکوسیستم حمایتی برای کشاورزان و بهبود کیفیت زندگی در روستاها منجر شود.

سپه‌پور در پایان گفت: ما باید به سمت رویکردی جامع و چندبعدی برای مدیریت منابع آب و خاک حرکت کنیم تا بتوانیم از این منابع به درستی بهره‌برداری کنیم و از نسل‌های آینده محافظت نماییم. در این راستا، همه باید در کنار هم همکاری کنیم تا به اهداف مشترک‌مان دست یابیم و کشاورزی پایدار را برای استان ایجاد کنیم.

بهینه‌سازی مصرف آب با سیستم‌های آبیاری جدید

سونیا پیرانی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «حرف‌رک» در خصوص آبیاری نوین اظهار کرد: اهمیت استفاده از روش‌های نوین آبیاری در شرایط کنونی بسیار حیاتی و حائز اهمیت است.

وی ادامه داد: با توجه به بحران آب و تغییرات اقلیمی، بهره‌گیری از سیستم‌های آبیاری مدرن نه تنها به حفظ منابع آبی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند بازدهی محصول را به طرز چشم‌گیری افزایش دهد. روش‌های آبیاری قطره‌ای و بارانی به کاهش تبخیر و هدررفت آب کمک می‌کنند و از این رو، امکان کشاورزی در مناطق خشک و نیمه‌خشک را فراهم می‌آورند.

کارشناس اب و خاک عنوان کرد: همچنین، این روش‌ها به کشاورزان کمک می‌کنند تا با استفاده بهینه از منابع موجود، به تولید پایدار و اقتصادی دست یابند. در نهایت، با توجه به فشارهای روزافزون بر منابع آبی، استفاده از فناوری‌های نوین آبیاری یک ضرورت غیرقابل انکار برای آینده کشاورزی است.

وی ادامه داد: استفاده از آبیاری نوین همچنین به حفظ کیفیت خاک کمک می‌کند. با کاهش آبیاری سطحی و جلوگیری از آبیاری بیش از حد، خاک دچار فرسایش نمی‌شود و ساختار آن حفظ می‌شود. این امر به تقویت حاصل‌خیزی خاک و کاهش نیاز به کودهای شیمیایی منجر می‌شود، که در نتیجه به بهبود سلامت محیط‌زیست و اکوسیستم‌های محلی کمک می‌کند.

پیرانی تصریح کرد: علاوه بر این، سیستم‌های آبیاری مدرن به کشاورزان این امکان را می‌دهند که زمان و مقدار آبیاری را به دقت مدیریت کنند. این امر به آن‌ها اجازه می‌دهد تا با توجه به نیازهای خاص گیاهان و شرایط آب و هوایی، تصمیم‌گیری بهتری انجام دهند. به عبارت دیگر، آبیاری نوین به کشاورزان کمک می‌کند تا در مقابل نوسانات جوی و کمبود آب انعطاف‌پذیرتر باشند.

وی ادامه داد: از سوی دیگر، این فناوری‌ها می‌توانند به افزایش بهره‌وری اقتصادی کشاورزی منجر شوند. با کاهش هزینه‌های آبیاری و افزایش محصول، کشاورزان می‌توانند درآمد بیشتری کسب کنند و در نتیجه به بهبود کیفیت زندگی خود و خانواده‌هایشان کمک کنند.

کارشناس آب و خاک یادآورشد: آموزش و ترویج استفاده از روش‌های نوین آبیاری در بین کشاورزان، به ویژه در مناطق با محدودیت منابع آبی، باید در اولویت قرار گیرد. با فراهم آوردن امکانات و تسهیلات لازم برای کشاورزان، می‌توانیم به دستیابی به یک کشاورزی پایدار و مؤثر کمک کنیم که به حفاظت از منابع طبیعی و تأمین امنیت غذایی جامعه منجر می‌شود.

گزارش از رقیه وکیلی

انتهای خبر/ و