زنان روستایی، پیشگامان احیای هنرهای بومی ایرانی
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «حرف رک»؛ کارآفرینی یکی از مؤثرترین عوامل رشد و توسعه اقتصادی در جوامع مختلف به‌شمار می‌رود این مفهوم که بر پایه نوآوری، خلق ارزش و ایجاد فرصت‌های جدید شکل گرفته است، در جوامع روستایی و کمتر توسعه‌یافته نقشی کلیدی ایفا می‌کند در بسیاری از مناطق محروم، کارآفرینی نه‌تنها به کاهش نرخ بیکاری کمک می‌کند، بلکه موجب افزایش سطح رفاه، بهبود کیفیت زندگی و تقویت استقلال اقتصادی افراد، به‌ویژه زنان، می‌شود. یکی از عرصه‌هایی که ظرفیت بالایی برای ایجاد مشاغل پایدار و مولد دارد، حوزه صنایع‌دستی است.
صنایع‌دستی به‌عنوان یکی از کهن‌ترین اشکال تولید، همواره بخش جدایی‌ناپذیری از فرهنگ و هویت بومی محسوب شده است این هنر اصیل که حاصل ترکیب خلاقیت، مهارت و تجربه نسل‌های متوالی است، نه‌تنها ارزش فرهنگی بالایی دارد، بلکه می‌تواند به‌عنوان یک منبع درآمد پایدار در جوامع محلی مورد استفاده قرار گیرد از گذشته تاکنون، بسیاری از زنان و مردان روستایی با بهره‌گیری از مواد اولیه بومی و دانش سنتی، محصولات متنوعی را تولید کرده و از این طریق، امرار معاش کرده‌اند با این حال، در سال‌های اخیر، به‌دلیل تغییر سبک زندگی، رشد فناوری‌های صنعتی و کم‌رنگ شدن علاقه نسل جدید به مشاغل سنتی، بسیاری از صنایع‌دستی با خطر فراموشی مواجه شده‌اند در این میان، افرادی که با دیدی کارآفرینانه به این حوزه ورود کرده‌اند، توانسته‌اند ضمن حفظ این میراث گران‌بها، زمینه رونق دوباره آن را فراهم کنند.
یکی از نمونه‌های موفق در این زمینه، تلاش‌هایی است که برای احیای هنر گلیم‌بافی در برخی روستاهای آذربایجان غربی انجام شده است این استان، با برخورداری از پیشینه‌ای غنی در زمینه صنایع‌دستی، همواره یکی از مراکز مهم تولید گلیم، قالی، جاجیم و سایر دست‌بافته‌های سنتی بوده است گلیم‌بافی، که از دیرباز یکی از مهارت‌های مهم زنان روستایی در این منطقه بوده، علاوه بر ارزش هنری، ظرفیت بالایی در ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی دارد با این حال، در سال‌های اخیر، مشکلاتی همچون کمبود حمایت‌های مالی، محدودیت در دسترسی به بازارهای فروش و عدم تطبیق طرح‌های سنتی با نیازهای بازار مدرن، موجب کاهش استقبال از این هنر شده بود.
در چنین شرایطی، برخی فعالان حوزه صنایع‌دستی با تکیه بر توانمندی‌های بومی و ظرفیت‌های اقتصادی منطقه، اقدام به راه‌اندازی کسب‌وکارهای جدید در زمینه تولید و فروش محصولات گلیمی کرده‌اند این کسب‌وکارها، که اغلب با محوریت توانمندسازی زنان روستایی شکل گرفته‌اند، نقش مهمی در احیای صنعت گلیم‌بافی و افزایش فرصت‌های شغلی داشته‌اند علاوه بر تولید گلیم‌های سنتی، برخی نوآوری‌ها نیز در این حوزه صورت گرفته است؛ از جمله طراحی گلیم‌های سه‌بعدی، تولید روکش صندلی‌های ماشین و ادارات از جنس گلیم و حتی استفاده از این هنر در طراحی لباس، چنین اقداماتی نه‌تنها موجب افزایش جذابیت محصولات برای مشتریان امروزی شده، بلکه بازارهای جدیدی را برای این هنر بومی ایجاد کرده است.
با توجه به این دستاوردها، می‌توان گفت که حمایت از صنایع‌دستی، به‌ویژه در قالب کارآفرینی‌های محلی، یکی از راهکارهای مؤثر برای تقویت اقتصاد روستایی و جلوگیری از مهاجرت نیروی کار به شهرهاست توسعه این بخش مستلزم برنامه‌ریزی مناسب، حمایت از تولیدکنندگان، ایجاد بسترهای لازم برای بازاریابی و فروش و همچنین آموزش مهارت‌های جدید به هنرمندان محلی است تجربه احیای گلیم‌بافی در آذربایجان غربی نشان می‌دهد که با تلفیق هنر سنتی و نوآوری‌های مدرن، می‌توان ضمن حفظ هویت فرهنگی، اشتغال‌زایی مؤثری نیز در مناطق کمتر توسعه‌یافته ایجاد کرد.
احیای گلیم‌بافی و توانمندسازی زنان روستایی
خدیجه سعیدپور یکی از کارآفرینان موفق در آذربایجان غربی در گفتگو با خبرنگاران با اشاره به اقدامات خود در زمینه توانمندسازی بانوان روستایی تصریح کرد: من مدیرعامل شرکت ایپک گلیم صنعت قوشاچای هستم و از حدود یک دهه پیش تاکنون، با ارائه آموزش‌های رایگان در حوزه گلیم‌بافی، برای ۶۵ نفر از بانوان منطقه اشتغال‌زایی کرده‌ام.
وی با تأکید بر نقش نوآوری در این صنعت اظهار کرد: ما علاوه بر تولید گلیم‌های سنتی، اقدام به طراحی و تولید گلیم‌های سه‌بعدی، روکش صندلی‌های خودرو و ادارات، و همچنین لباس‌هایی با بافت گلیم کرده‌ایم که این محصولات در سطح ملی مورد استقبال قرار گرفته است.
این بانوی کارآفرین در ادامه با اشاره به موفقیت‌های خود در جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های مختلف گفت: در کنار کسب مقام‌های استانی و ملی، از سوی بنیاد جهانی انرژی گلوب در بخش زنان و جوانان به‌عنوان طرح شایسته تقدیر معرفی شده‌ام.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: با حمایت بیشتر از کارآفرینان حوزه صنایع‌دستی، می‌توان به رونق هرچه بیشتر این صنعت و حضور پررنگ‌تر محصولات ایرانی در بازارهای جهانی امیدوار بود.
سعیدپور با اشاره به اهمیت برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی برای عرضه محصولات و صنتایع دستی بانوان کارآفرین گفت: هجدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع وابسته تهران از جمله رویدادهای پربازدید سال جاری بود و توانست فرصت مناسبی برای معرفی، ترویج و فروش تولیدات صنایع‌دستی به بازدیدکنندگان فراهم کند.
وی با بیان اینکه حضور در این نمایشگاه بازتاب مثبتی برای معرفی محصولات داشته، افزود: مجموعه ما با هدف معرفی و فروش تولیدات گلیمی بانوان روستای گل سلیمان‌آباد باروق و با حمایت اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان در این نمایشگاه شرکت کرده است.
این فعال حوزه صنایع‌دستی همچنین بر لزوم برنامه‌ریزی بهتر برای برگزاری نمایشگاه‌های آینده تأکید کرد و گفت: پیشنهاد من این است که قبل از برگزاری نمایشگاه‌ها، جلساتی برای بررسی نقاط قوت و ضعف دوره‌های قبلی برگزار شود تا هر سال شاهد رشد و بهبود این رویداد مهم باشیم.
نوآوری در گلیم‌بافی، بازار فروش ما را گسترش داد
سارا نجمی یکی از این بانوان کارآفرین که در زمینه گلیم‌بافی فعالیت دارد، به خبرنگار حرف رک گفت: ما توانسته‌ایم با ایجاد کارگاه‌های تولیدی در روستاها، زنان سرپرست خانوار و علاقه‌مندان به صنایع‌دستی را آموزش داده و آن‌ها را وارد بازار کار کنیم. این طرح نه‌تنها به حفظ میراث فرهنگی منطقه کمک کرده، بلکه از نظر اقتصادی نیز تأثیر بسزایی داشته است.
وی با اشاره به استقبال گسترده از محصولات گلیم‌بافی افزود: امروزه گلیم‌های دستباف به‌عنوان یک هنر اصیل ایرانی، در بازارهای داخلی و خارجی مشتریان بسیاری دارد. ما با نوآوری در طراحی و تولید، توانسته‌ایم محصولاتی همچون گلیم‌های سه‌بعدی، روکش صندلی خودرو و کیف و کفش گلیمی را به بازار عرضه کنیم.
زهرا موسوی یکی دیگر از بانوان کارآفرین در این حوزه که خود سرپرست خانوار است، گفت: من با شرکت در دوره‌های آموزشی رایگان، مهارت گلیم‌بافی را آموخته‌ام و اکنون به‌عنوان یک بافنده ماهر، در کنار دیگر بانوان این هنر را ادامه می‌دهم. از طریق فروش محصولات، توانسته‌ام مخارج زندگی‌ام را تأمین کنم و حتی به دیگران نیز آموزش دهم.
وی با تأکید بر لزوم حمایت از زنان کارآفرین خاطرنشان کرد: حمایت مسئولان از تولیدکنندگان صنایع‌دستی، می‌تواند به توسعه این صنعت کمک کند. ما به تسهیلات و بازارهای بیشتری برای فروش محصولات نیاز داریم تا بتوانیم تولیدات خود را گسترش دهیم.
گلیم‌بافی، هنری که زندگی زنان روستایی را متحول کرد
فرخنده یکی از فعالان حوزه صنایع‌دستی نیز با اشاره به نقش گلیم‌بافی در ایجاد اشتغال پایدار گفت: این صنعت می‌تواند به‌عنوان یک فرصت اقتصادی برای زنان روستایی مطرح شود. بسیاری از بانوانی که در این حوزه فعالیت دارند، علاوه بر تأمین هزینه‌های زندگی، به توانمندسازی دیگر زنان نیز کمک کرده‌اند.
این بانوی کارآفرین با اشاره به حضور موفق گلیم‌بافان آذربایجان غربی در نمایشگاه‌های مختلف افزود: نمایشگاه‌های صنایع‌دستی، فرصتی عالی برای معرفی این هنر ارزشمند است. ما توانسته‌ایم با حضور در نمایشگاه‌های داخلی و بین‌المللی، مشتریان بسیاری جذب کنیم و محصولات خود را به بازارهای گسترده‌تری معرفی کنیم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: امیدواریم با افزایش حمایت‌های دولتی و مردمی، این هنر اصیل ایرانی بیش از پیش رونق گیرد و زنان بیشتری بتوانند از طریق آن به اشتغال و استقلال مالی دست یابند.
گزارش از نجیبه معصومی سرای
انتهای خبر/
