آداب و رسوم عید فطر در آذربایجان‌غربی
به گزارش خبرنگار گروه دین و اندیشه پایگاه خبری تحلیلی «حرف رک»، عید فطر در کنار اعیاد قربان، غدیر و مبعث ایامی هستند که در دین مبین اسلام از آنها به‌عنوان عید یاد شده و از جایگاه والایی در نزد مسلمانان برخوردار هستند و مسلمانان با برگزاری آئین‌های ویژه‌ای این ایام را گرامی می‌دارند.
عید فطر یکی از مهم‌ترین اعیاد و جشن‌ها در دین مبین اسلام است که پس از پایان ماه مبارک رمضان و آغاز ماه شوال برگزار می‌شود.
ماه رمضان، ماه میهمانی خدا، غفران و رحمت و ماه بندگی خالصانه خدا که به پایان می‌رسد؛ با مشاهده هلال ماه شوال، عید فطر ازراه‌رسیده و روزه‌داران یک ماه بندگی را جشن می‌گیرند.
مسلمانان روز عید سعید فطر را بسیار گرامی داشته و مراسم‌های ویژه‌ای به مناسبت فرارسیدن این عید سعید و فرخنده برگزار می‌کنند.
مراسم‌های ویژه‌ای که به مناسبت عید سعید فطر در نقاط مختلف دنیا برگزار می‌شود، ریشه در فرهنگ آن منطقه دارد و این آداب و سنن در آذربایجان غربی نیز از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و مردم به شکرانه یک ماه بندگی و با به‌جاآوردن این آداب‌ورسوم عید سعید فطر را گرامی می‌دارند.
استقبال از عید فطر
مانند همه اعیاد در آستانه عید فطر و در روزهای پایانی ماه مبارک رمضان، بانوان آذربایجانی دست‌به‌کار شده و با نظافت خانه به استقبال عید فطر می‌روند و خانه را برای میهمانان روز عید آماده می‌کنند.
شب آخرین روز ماه رمضان که شب عید فطر است؛ می‌شود از خانه‌ها بوی عطر برنج دم‌کرده را استشمام کرد چرا که رسم است در شب عید، خانواده‌ها برنج را به‌عنوان اصلی‌ترین غذای خود انتخاب کرده و بانوان با خورشت‌های مختلف آن را تهیه و برای آخرین افطار رمضان آماده کنند.
رویت هلال ماه شوال
رویت ماه و دیدن هلال ماه شوال، مهم‌ترین شاخصه برای عید فطر است که امروزه با تلسکوپ و دستگاه‌های پیشرفته نجومی انجام می‌گیرد.
قدیم‌الایام در منطقه آذربایجان، رسم بر این بود که بزرگان در شهرها و به‌ویژه در روستاها به پشت‌بام رفته و به دنبال رویت ماه بودند و وقتی هم که ماه رویت می‌شد به چهره یک کودک نگاه می‌کردند و عده‌ای هم رسم بر نگاه به آئینه داشتند.
هرچند این رسم امروزه منسوخ شده و در کمتر جایی به چشم می‌خورد؛ اما اگر از بزرگان و ریش‌سفیدان درباره آداب‌ورسوم این ایام سراغی بگیرید، از رویت ماه در پشت‌بام‌ها حتماً نام می‌برند.
زکات فطریه
پرداخت فطریه، یکی از مهم‌ترین کارهایی است که در روز عید فطر باید به آن اهتمام ورزید در واقع زکات فطریه، یکی از واجبات عید فطر است.
مسلمانان قبل از نماز عید، مقداری زکات را به نیازمندان و محتاجان اختصاص می‌دهند که این عمل به‌منظور تأمین نیازهای اقتصادی و غذایی محتاجان در ایام عید است.
وقتی روزه‌داران به یک شادی روحانی و معنوی می‌رسند، فقرا نیز باید به عیدی مالی برسند و همگان موظف‌اند باتوجه‌به قوت غالب خود فطریه را تعیین کرده و به مستمندان پرداخت کنند.
معمولاً آخرین شب ماه مبارک رمضان، سرپرست خانواده بر اساس اعلام مراجع تقلید، با محاسبه میزان فطریه افراد خانواده آن را از قوت سالانه خانواده یا از پول جدا کرده و در محل خاصی قرار می‌دهند.
رسم بر است که وقتی سرپرست خانواده میزان فطریه را محاسبه و جدا کرد، اعضای خانه بر روی آن دست می‌زنند تا فطریه‌شان گردن کسی نیفتد.
طنین نوای «اللهم اهل الکبریا و العظمه» در نماز عید فطر
یکی از مهم‌ترین و بارزترین شاخصه‌های عید سعید فطر؛ اقامه نماز عید سعید فطر است که در واقع زیباترین جلوه و نمود روز عید نیز است.
صبح اول شوال و پیش از اذان صبح، فوج‌فوج جمعیت را می‌توان در کوچه و خیابان مشاهده کرد که به سمت مساجد و مصلی ها رهسپار هستند.
صبح اول شوال عطر دل‌انگیز عبودیت و بندگی، از جای‌جای شهر به مشام جان می‌نشیند و آوای خوش بندگی، آسمان و زمین و آنچه در آن است را به جوش‌وخروش وامی‌دارد.
در این روز همه مردم اعم از کودک و بزرگ می‌آیند تا این عید بزرگ، عید بندگی را به یکدیگر تبریک بگویند و در کنار یکدیگر با نوای «اللهم اهل الکبریا و العظمه» خدا را فریاد بزنند.
هم چنین رسم است که قبل از نماز عید، مردم نماز صبح را نیز به جماعت به پا دارند.
پخش نذری
یکی از رسومی که معمولاً در روز عید فطر می‌توان؛ پخش نذری است که قبل از اقامه نماز، عده‌ای از مردم ترجیح می‌دهند تا نذورات خود شامل نان روغن، کیک و غیره را در بین نمازگزاران پخش کنند.
طنین تکبیرهای «الله‌اکبر» در مساجد شهر
تکبیر گفتن در روز عید فطر یکی از سنت‌های مسلمانان در روز عید فطر است که در منطقه آذربایجان نیز جلوه خاصی داشته و دارد.
در صبح روز عید فطر از جای‌جای شهر نوای دلنشین تکبیر «الله‌اکبر، الله‌اکبر، الله‌اکبر، لا اله الا الله و الله‌اکبر و الله‌اکبر و لله الحمد…» که برگرفته از آیه‌ای قرآن کریم است از جای‌جای شهرهای آذربایجان به گوش می‌رسد.
دید و بازدیدهای عیدانه
یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های روز عید در منطقه آذربایجان، دیدوبازدید عیدانه و صله ارحام است که در عید فطر نیز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اعیاد مسلمانان از نمود بیشتری برخوردار است.
پس از اینکه نماز عید فطر اقامه شد معمولاً رسم بر این است که کوچک‌ترها به دیدار بزرگ‌ترها رفته و عید را به آنها تبریک می‌گویند حتی در برخی از خانواده‌ها رسم بر این است که در منزل بزرگ‌خاندان جمع شده تا اولین وعده نهار بعد از ماه مبارک رمضان را میهمان بزرگ‌تر خانواده باشند.
عیدی برای نوعروسان
در منطقه آذربایجان رسم است که در اعیاد برای نوعروسان خانواده، تحفه‌ای به‌عنوان عیدی برده شود و در عید سعید فطر نیز این‌گونه بوده و خانواده‌ها برای نوعروسان در روز عید فطر، عیدی می‌برند.
این عیدی‌ها بیشتر شامل شیرینی و لباس بوده و توسط خانواده داماد تدارک دیده می‌شوند و معمولاً خانواده داماد به همراه چند تن از زنان عیدی را به خانه نوعروس می‌برد.
شب عید تازه درگذشتگان
معمولاً در منطقه آذربایجان یک روز مانده به عید، مراسم شب عید تازه درگذشتگان برگزار شود.
یک روز مانده به عید فطر، مراسم شب عید اموات و رفتگان یا به زبان محلی، قره بایرام در نقاط مختلف شهر و روستاها برای گرامیداشت اموات درگذشته در یک سال گذشته برگزار می‌شود، البته برخی نیز ترجیح می‌دهند تا این مراسم را در روز عید برگزار کنند.
از سوی دیگر در روز عید نیز برخی خانواده‌های شهدا بر سر مزار شهدا رفته و قبور شهدا را عطرافشانی و غبارروبی می‌کنند.
عید فطر فرصتی برای جشن
عید فطر فرصتی است برای جشن و تفریحات بوده که مردم با هم‌خانه‌ها را تزیین می‌کنند، غذاهای خوشمزه می‌پزند و با دوستان و خانواده‌های خود دیدار می‌کنند و این جشن‌ها به مناسبت عید فطر و فرارسیدن ماه شوال برگزار می‌شود.
در ماه رمضان که مسلمانان به روزه‌گیری مشغول می‌شوند؛ روزه‌ها به‌عنوان یک فرصت برای پاک‌سازی روح و جسم، تقویت ایمان و انجام عبادات به شمار می‌آیند و عید فطر، روز پاداش گرفتن و رویت رحمت الهی بعد از ماه رمضان است که همه ما توفیق فریضه روزه و توسل و خشوع در مقابل حضرت حق را داشتیم.
در این روز پروردگار را شکر می‌گوییم که ما را به ضیافت رمضان، ماه رحمت و بخشش راه و در زیر بار نعمت‌های بیکرانش جای داد، از خداوند سپاسگزاریم که ما را بر روزه این ماه و نماز و عبادتش به آخرین شب رساند.
شب و روز عید سعید فطر، بهترین فرصت برای جمع‌بندی و محاسبه اعمال خود در ماه مبارک رمضان بوده و فرصت مناسبی است تا اعمال ماه رمضان را با اعمال مخصوصی که برای شب و روز عید فطر، وارد شده، تکمیل کنیم.
انتهای خبر/
