اردوغان می تواند پیروز نهایی انتخابات شود؟
به گزارش گروه سیاسی حرف رک؛ بالاخره پس از چندین ماه کش‌وقوس و جنگ و جدل سیاسی و حزبی موعد انتخابات فرا رسید و مردم ترکیه با مشارکت خیره‌کننده بیش از ۹۰ درصدی به‌پای صندوق‌های رأی رفتند که در نوع خود هم در سطح این کشور و هم در سطح جهان یک رکورد بی‌نظیر محسوب می‌شود.
رقابت اصلی در این دور از انتخابات در بین سه مهاجرزاده بود. رجب طیب اردوغان سنی‌مذهب با پیشینه خانوادگی مهاجرت از گرجستان، کمال قیلیچداراوغلو علوی مذهب با پیشینه خانوادگی مهاجرت از خراسان ایران و سنان اوغان شیعه از یک خانواده مهاجر جمهوری آذربایجان.
هم‌زمان با رقابت اردوغان، قیلیچداراوغلو و اوغان سه کاندیدای موجود برای تعیین سیزدهمین رئیس‌جمهور ترکیه، همچنین بیست و هشتمین انتخابات پارلمانی در این کشور نیز برگزار شد. انتخاباتی که اهمیت آن به‌اندازه و حتی در نظر برخی تحلیلگران بسیار مهم‌تر از جایگاه ریاست‌جمهوری و در نقش مکمل انتخاب رئیس‌جمهور است.
انتخابات در ترکیه در دو سطح قوه مقننه و قوه مجریه به‌صورت حزبی بوده و افرادی که خواهان شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری هستند باید یا از طرف یکی از احزاب قدرتمند و دارای میزان رأی حداقل ۷ درصدی در انتخابات قبلی مجلس معرفی شوند و یا افراد برآمده از احزاب ضعیف‌تر و سایرین با تأسیس حزب جدید و در نهایت جمع‌آوری یک‌صد هزار امضا صلاحیت خود را برای شرکت در رقابت‌های انتخاباتی ریاست‌جمهوری به دست بیاورند و افرادی هم که در انتخابات مجلس شرکت می‌کنند باید و الزاماً از سوی احزاب معرفی شوند.
در این دوره ائتلاف جمهور به رهبری رجب طیب اردوغان رئیس حزب عدالت و توسعه توانست در انتخابات مجلس ۳۲۲ کرسی از ۶۰۰ کرسی مجلس ملی ترکیه را به دست آورده و اکثریت پارلمان این کشور را به دست بگیرد که از این تعداد ۲۶۶ کرسی به حزب عدالت و توسعه، ۵۱ کرسی به حزب حرکت ملی و ۵ کرسی به حزب رفاه نو رسید.
در مقابل ائتلاف ملت به رهبری قیلیچداراوغلو نیز توانست ۲۱۲ کرسی را به دست آورد که با احتساب آرای حزب سبز چپ ۶۲ و حزب کارگران ۴ به‌عنوان احزاب متحد اما خارج از این ائتلاف نهایتاً این طیف توانست ۲۷۸ کرسی مجلس را به دست آورد که از این تعداد ۱۶۸ کرسی به حزب جمهوری خلق و ۴۴ کرسی به حزب خوب رسید تا پرونده انتخابات پارلمان ملی بسته شود و ائتلاف جمهور به رهبری اردوغان پیروز قاطع انتخابات مجلس شناخته شود.
در انتخابات، ائتلاف ملت با تأکید بر سیاست پیروزی به هر قیمتی علی‌رغم تلاش برای کسب آرا کردها و دادن وعده و وعیدهای مختلف تا حد آزادی صلاح‌الدین دمیرتاش و ارسال پالس‌هایی مبنی بر گشودن در مذاکره و گفتگو با پ ک ک و بنابراین گسیل آرا قوم‌گرایان کرد به این ائتلاف (با فراخوان صلاح‌الدین دمیرتاش و سرکردگان گروهک‌های تروریستی موجود در شمال عراق و سوریه) نتوانست در مرحله اول انتخابات ریاست‌جمهوری به نتیجه دلخواه خود رسیده و کار به مرحله دوم کشیده شد که مقوله پیروزی برای این ائتلاف باتوجه‌به پیچیدگی موضوع و حساسیت جامعه ترک و حتی اسلام‌گرایان کرد به موضوع ارتباط این جریان با گروهک‌های تروریستی بسیار سخت و طاقت‌فرسا خواهد بود.
همچنین در این انتخابات طرفین همواره در حال ارسال سیگنال‌هایی به خارج از کشور نیز بودند، قیلیچداراوغلو که طیف اردوغان مدعی بودند از سوی آمریکا و اروپا حمایت می‌شود، پیام‌هایی به روسیه مبنی بر عدم دخالت در روند انتخابات ترکیه ارسال و در موارد متعدد اعلام داشته بود که هر آنچه ناتو، اروپا و آمریکا در خصوص سیاست‌های کلان جهانی برنامه‌ریزی می‌کنند، پایبند خواهد بود که یکی از این موارد جنگ اوکراین و نارضایتی غرب از دولت ترکیه برای عدم همراهی آنها در برابر روسیه است.
اما در سوی دیگر نیز اردوغان حمایت آمریکا از قیلیچداراوغلو را مطرح کرده و با استناد به سخنان بایدن رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر ضرورت سرنگونی اردوغان، این مسئله را دستاویزی برای حملات مکرر به جبهه رقبای انتخاباتی خود قرار داده بود و آنها را وابسته به غرب و آمریکا معرفی می‌کرد. از سویی آمریکا، اتحادیه اروپا، سوریه، یونان، ارمنستان و حتی گروهک‌های تروریستی کردی موجود در شمال عراق و سوریه نیز بی‌صبرانه منتظر شکست اردوغان در انتخابات بودند که ممکن نشد.
سنان اوغان کاندیدای ملی‌گرای سکولار و همچنین شیعه آذربایجانی این دور از انتخابات ترکیه و فردی بسیار نزدیک به جریانات ملی‌گرای جمهوری آذربایجان باهدف گذاری شکستن آرا در دور اول و امتیازگیری در دور دوم رقابت‌ها وارد گود انتخابات شده بود که این سیاست وی موفقیت‌آمیز شد و هم اکنون هریک از دو ائتلاف جمهور و ملت به حمایت وی و طرف‌دارانش در دور دوم رقابت‌ها محتاج خواهند بود و همان‌طور که پیش‌ازاین اعلام کرده بود حاضر به رایزنی و تعامل در سطح اختصاص وزارتخانه‌ها و معاونین رئیس‌جمهور برای اعلام حمایت در دور دوم است.
اما اظهارنظر جدید وی پس از اتمام مرحله اول انتخابات تلاطم و آشفتگی را برای جبهه قیلیچداراوغلو فراهم کرده، وی در کنار اینکه به انتقاد از اردوغان پرداخته؛ اما در سخنرانی خود عنوان کرده که اگر قیلیچداراوغلو خواهان حمایت در دور دوم انتخابات است باید از احزاب چپ کردی که حامی پ ک ک هستند دوری کرده و این احزاب را کنار بگذارد، موضوعی که بسیار سخت است چرا که حداقل ۱۰ درصد آرا این ائتلاف با حمایت احزاب چپ کردی نزدیک به گروه تروریستی پ ک ک به‌دست‌آمده است و در این شرایط قیلیچداراوغلو چه قبول کند و یا نکند بازنده دور دوم خواهد بود مگر اینکه با وعده‌های بزرگی همچون نخست‌وزیری و یا وزارت کشور، سنان اوغان را راضی به حمایت از خود و گذشت از پیش‌شرط ارائه شده کند که در آن شرایط نیز سایر احزاب این ائتلاف به‌سختی راضی به این موضوع خواهند شد؛ چون قبلاً دراین‌خصوص تفاهم شده است. از سوی دیگر این در حالی است که حتی عدم حمایت اوغان از هیچ‌کدام از کاندیداها به نفع اردوغان خواهد بود؛ چون طیف مهمی از ملی‌گرایان حامی اوغان به‌هیچ‌وجه به قیلیچداراوغلو رأی نخواهند داد.
آن‌طور که از جو سیاسی ترکیه مشخص است شرایط برای پیروزی اردوغان در دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری بسیار فراهم و مسیر هموارتر و آسان‌تر از قیلیچداراوغلو است و احتمال اینکه مردم ترکیه نیز باتوجه‌به پیروزی قاطع ائتلاف جمهور به رهبری اردوغان در انتخابات مجلس و جلوگیری از بروز اختلافات بین مجلس و دولت و پیشگیری از شرایط بد اقتصادی و سیاسی به اردوغان رأی اعتماد بدهند بسیار بالا است و حتی این مسئله را اردوغان در سخنرانی انتخاباتی پس از پایان دور اول خود نیز اعلام کرد و گفت: “انتخابات مجلس به نفع ائتلاف جمهور است و ما اکثریت را داریم. گروه‌ها نیز تحت حاکمیت ائتلاف جمهور است. شکی نداریم که ملتی که مجلس را به ما داده است، ریاست‌جمهوری را هم برای ثبات امنیت بیشتر به ما خواهد داد”.
خلاصه کلام امروز اردوغان از سوی گروه‌های اسلام‌گراهای ترک و کرد و همچنین ملی‌گراهای سنتی و میانه‌رو ترک مورد حمایت قرار گرفته و کشورهایی همچون روسیه و آذربایجان و حتی کشورهای آسیای میانه بسیار راغب و مشتاق به پیروزی وی در انتخابات هستند و برای جمهوری اسلامی ایران نیز علی‌رغم تمامی اختلافات با جبهه سیاسی اردوغان، ماندن وی در قدرت به‌عنوان فردی باسیاست مستقل و میانه‌رو در برابر قدرت‌های شرق و غرب بسیار به صالح‌تر از حضور فردی است که به‌کرات اعلام کرده مواضع خود را با اروپا، آمریکا و ناتو هماهنگ خواهد کرد و نشان داده از هوش هیجانی پایینی نیز برخوردار است. قیلیچداراوغلو فردی که امروز مورد حمایت لائیک‌ها، لیبرال‌ها، گروهی از نوملی گراها و همچنین احزاب چپ کردی نزدیک به پ ک ک قرار دارد چنانچه بتواند در مسند قدرت قرار گیرد شاید و احتمالاً دستور عقب‌نشینی ترکیه از برخی مواضع سیاسی و نظامی خود در کشورهای عراق و سوریه را بدهد و ازاین‌رو نفوذ و قدرت تحرک ایران را در تحولات این کشورها بالاتر ببرد؛ اما از سویی می‌تواند مشکلات امنیتی، سیاسی و اقتصادی متعددی را نیز در جبهه‌های جدیدتر برای کشورمان با همراهی آمریکا و کشورهای غربی به ارمغان آورد. گرچه اردوغان حتی در صورت شکست خود و پیروزی قیلیچداراوغلو در انتخابات، تمامی امور را از طریق مجلس کنترل و آنچه را مغایر با سیاست‌های حزبی‌شان باشد وتو خواهد کرد.
سخن پایانی اینکه اردوغان در هفتم خردادماه چه ببازد و چه پیروز شود کنترل مجلس را به دست گرفته و دولت را نیز تا حد توان کنترل خواهد کرد و از طرفی اعلام کرده در صورت پیروزی در انتخابات پیشرو، آخرین بار است که در انتخابات شرکت می‌کند و جای خود را به افراد جوان‌تری از حزب عدالت و توسعه خواهد داد. تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند وی در دور دوم بین ۵۵ تا ۶۰ درصد آرا را کسب و برای بار دوم و به مدت پنج سال دیگر برای آخرین بار رئیس‌جمهور ترکیه شود. سیاستمداری که سیاست‌ها و نتیجه اقداماتش تا دهه‌ها بر سیاست خارجی و داخلی ترکیه سایه خواهد افکند.
انتهای پیام/ احمد اسدی
