افزایش ۱۵میلیارددلاری درآمد نفت
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی « حرف‌رک» داود منظور با ابراز اینکه «تلاش کردیم دولت را با درآمدهای پایدار اداره کنیم»، اظهار کرد: در سال‌های گذشته؛ مهمترین سازوکاری که دولت دنبال کرد این بود که مالیات را به‌عنوان منبع اصلی درآمد دولت، یعنی مالیات و حقوق گمرکی را به‌عنوان منابع پایدار و قابل اعتماد دولت و منابع درون‌زای اقتصاد به‌عنوان رکن اصلی تأمین مالی دولت قرار دهیم، رشد درآمدهای مالیاتی در سه سال آخر دولت قبل اگر مقایسه کنیم با همین سه سال گذشته که دولت شهید رئیسی بوده، کاملاً این را نشان می‌دهد.
*نرخ رشد مالیات 60درصد شد
وی افزود: به‌طور متوسط نرخ رشد مالیات در سه سال آخر دولت قبل معمولاً حدود 20 درصد بوده است، این نرخ در دولت آقای رئیسی رسید به 60 درصد، یعنی سالی 60 درصد مالیات افزایش پیدا کرد.
منظور گفت: چون مدتی مسئولیت سازمان مالیاتی را در این دولت به‌عهده داشتم، عملاً ما با عادلانه کردن نظام مالیاتی، جلوگیری از فرار‌های مالیاتی، شناسایی مؤدیان جدیدی که مالیات پرداخت نمی‌کردند، با هوشمندسازی مالیاتی و استفاده از نظام داده‌ها توانستیم مالیات را قدری به مالیات عادلانه نزدیک کنیم، البته هنوز هم اعتقاد داریم که بین آن‌چه مالیات وصول می‌شود و ظرفیت وصول مالیات، فاصله وجود دارد، ما هنوز تمام طرح‌های مالیاتی را شناسایی نکردیم، هنوز تمام مالیات حقه را دریافت نمی‌کنیم و به همین جهت هم ما می‌بینیم سهم مالیات در تأمین بودجه در دولت آقای رئیسی نسبت به دولت قبل یک افزایش چشم‌گیری پیدا کرد.
*کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی
رئیس سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد: به همان میزان هم ما توانستیم اتکای دولت را به منابع ناپایدار کاهش دهیم که یکی از آنها؛ درآمدهای نفتی است و همچنین یکی از آنها؛ انتشار اوراق مالی است. آن جایی که ما مجموع درآمدهای مالیاتی و گمرکی و فروش نفت‌مان پاسخگوی نیاز‌های ما نیست لاجرم می‌رویم به‌طرف انتشار اوراق بدهی.
وی اضافه کرد: در دولت آقای رئیسی حدود 320 هزار میلیارد تومان اصل و سود اوراق دولت قبل بازپرداخت شد و میزان انتشار اوراق خالصی که در این دولت در این سه سال اتفاق افتاد، صرفاً 420 هزار میلیارد تومان بوده است، یعنی اگر ما نسبت بگیریم؛ نسبت خالص انتشار اوراق به کل بودجه دولت؛ در دولت قبل در سه سال آخر دولت؛ این نسبت 14 درصد بوده، در دولت آقای رئیسی این به پنج‌ونیم درصد کاهش پیدا کرده است، یعنی دولت توانسته است با شناسایی منابع پایدار به‌جای انتشار اوراق، به‌طرف منابع پایدارتر برود که عمده‌ترین آنها مالیات و حقوق گمرکی بوده است، البته کنار این دولت از ظرفیت‌های خالی صادرات نفت هم استفاده کرده است.
منظور یادآور شد: در دولت قبل ما موارد زیاد و اوقات زیادی بود که نفتی که می‌خواستیم صادر کنیم، بازار صادراتی در اختیار نداشتیم، این نفت روی کشتی‌ها باقی می‌ماند تا برای آن مشتری پیدا کنیم، اما در این دولت تمام نفتی که تولید شد که ظرفیت تولید هم افزایش چشم‌گیری پیدا کرد، ما ظرفیت تولیدمان از حدود دو و دودهم میلیون بشکه در روز رسیده الآن به سه و شش‌دهم میلیون بشکه در روز و این ظرفیت؛ بخشی به مصرف داخل و بخشی به صادرات الآن اختصاص پیدا می‌کند. درآمد صادرات نفت ما به همین نسبت افزایش پیدا کرده است، یعنی در دولت آقای رئیسی ما توانستیم در درآمد حاصل از صادرات نفت یک افزایش قابل‌توجهی ایجاد کنیم، بر این اساس تقریباً سالی 15 میلیارد دلار، به درآمد صادرات نفت نسبت به سال‌های آخر دولت قبل اضافه شد.
همه اینها کنار هم باعث شد که ما بتوانیم پایداری بودجه‌ای را افزایش دهیم، کسری بودجه را کنترل کنیم و در سال گذشته ما توانستیم 99 درصد هزینه‌های جاری را که در بودجه پیش‌بینی شده بود تخصیص بدهیم و پرداخت کنیم و 85 درصد هزینه‌های عمرانی و اعتبار طرح‌های عمرانی‌مان را تخصیص دهیم، مجموع اینها باعث شد میزان افتتاح طرح‌ها در این دولت به‌شدت افزایش پیدا کرد. ما فقط در سال گذشته بالغ بر 1200 پروژه و طرح را افتتاح کردیم.
* افزایش 24 درصدی بودجه سال 1403 برای جلوگیری از کسری بودجه پنهان
رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور ادامه داد: هم اکنون کسری بودجه را به تدریج به طرف صفر شدن نزدیک می‌کنیم. کسری بودجه ما دو نوع است. یک نوع کسری بودجه پنهان است، یعنی ما در بودجه درآمد‌هایی می‌گذاریم که این درآمد‌ها قابل تحقق نیست.
به طور مثال اگر ما ظرفیت فروش نفت‌مان 500 هزار میلیارد تومان است، در بودجه می‌نویسیم 650 هزار میلیارد تومان. این 150 هزار میلیارد تومان؛ کسری بودجه پنهان است. ما در این دولت سعی کردیم که کسری بودجه پنهان را حذف کنیم.
وی افزود: مخصوصاً در بودجه 1403 به این موضوع، به جد پرداختیم. به همین جهت کل بودجه ما در سال 1403 نسبت به 1402، فقط 24 درصد رشد کرد. در صورتی که سال‌های قبل رشد بودجه در برخی از سال‌ها 50 درصد بود.
منظور در خصوص چگونگی رشدهای بعضاً 50 درصدی بودجه در برخی سال‌ها گفت: به خاطر این که منابع؛ واهی بود. وقتی منابع؛ واهی است، شما هزینه‌های زیاد تعریف کنید، از آن طرف هزینه‌ها تحقق پیدا می‌کنند، منابع تحقق پیدا نمی‌کنند؛ این تبدیل می‌شود به کسری بودجه پنهانی که خود را آشکار می‌کند.
*واقعی شدن درآمد و هزینه مهم ترین اصلاح ساختار بودجه
منظور در خصوص اصلاحات ساختاری بودجه گفت: مهمترین اصلاح ساختار بودجه‌ای که انجام دادیم؛ واقعی کردن درآمد‌ها و منابع دولت، کاهش میزان نسبت انتشار اوراق، حرکت به طرف منابع پایدار بودجه‌ای و البته استفاده حداکثری از ظرفیت صادرات نفت کشوربود.
این اقدامات در مجموع بودجه دولت را به یک بودجه پایدارتری تبدیل کرد که کسری این بودجه به بخش‌های دیگر انتقال پیدا نکنند. وقتی ما در عمل کسری پنهان بودجه داریم، هزینه‌ها اتفاق می‌افتد، دولت چه کار می‌کند؟ متوسل می‌شود به روش‌های تأمین مالی تورمی که یکی از عمده‌ترین آنها این است که به صورت غیرمستقیم از منابع و تسهیلات نظام بانکی استفاده می‌کند.
وی گفت: ما در این دوره تلاش کردیم که کسری دولت را به نظام بانکی منتقل نکنیم و این مسأله باعث شد که در بخش پولی هم ما به یک انضباط برسیم. یعنی انضباط بودجه‌ای مقدمه‌ای شد برای تحقق انضباط پولی در کشور.
لذا یکی از مهمترین رویکرد‌های ما در دولت شهید رئیسی این بود که بتوانیم خود دولت را به صورت پایدار با اتکا به منابع قابل اعتماد و پایدار؛ تأمین مالی کنیم. نتیجه تمام این اقداماتی که ما انجام دادیم در طرح‌های تملک خود دولت و حمایت از سرمایه‌گذاری‌های بخش دولتی چه در قالب تسهیلات بانکی و چه در قالب بازار سرمایه، اینها نتیجه‌اش این شد که ما شاهد رشد اقتصادی نسبتاً قابل توجهی شدیم.
