بحران اقتصادی؛ عامل اصلی ترک تحصیل دانش‌آموزان
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «حرف رک» در سال‌های اخیر، موضوع بازماندن دانش‌آموزان از تحصیل به یکی از چالش‌های جدی در نظام آموزشی ایران تبدیل شده است. آمارها و گزارش‌های مختلف نشان می‌دهند که تعداد دانش‌آموزانی که به دلیل مشکلات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، و یا شرایط خاص به تحصیل ادامه نمی‌دهند، همچنان در حال افزایش است. این وضعیت به ویژه در مناطق محروم و کم‌برخوردار کشور، همچون برخی استان‌های غربی و جنوبی، بیشترین تاثیر را دارد.
یکی از دلایل اصلی بازماندن دانش‌آموزان از تحصیل، مشکلات اقتصادی است. بسیاری از خانواده‌ها به دلیل فقر شدید، توانایی پرداخت هزینه‌های مرتبط با تحصیل، مانند هزینه‌های رفت و آمد، لباس فرم و ملزومات مدرسه را ندارند. همچنین، در برخی موارد، برخی کودکان به دلیل فشارهای اقتصادی، مجبور به ترک تحصیل و پیوستن به بازار کار می‌شوند.
علاوه بر مشکلات اقتصادی، عواملی مانند فرهنگ‌های سنتی و نگاه‌های محدود نسبت به تحصیل، به ویژه برای دختران، می‌تواند نقش بسزایی در بازماندن دانش‌آموزان از تحصیل ایفا کند. در برخی مناطق، ازدواج زودهنگام و محدودیت‌های اجتماعی برای دختران مانع از ادامه تحصیل آن‌ها می‌شود.
مشکلات ویژه برای دانش‌آموزان با نیازهای خاص نیز یکی دیگر از دلایل مهم بازماندن از تحصیل است. این دسته از دانش‌آموزان به دلیل نداشتن امکانات و زیرساخت‌های آموزشی مناسب، به ویژه در مناطق دورافتاده، از ادامه تحصیل باز می‌مانند.
با توجه به افزایش نگرانی‌ها در مورد این موضوع، وزارت آموزش و پرورش ایران اقدامات مختلفی را برای کاهش نرخ بازماندگی از تحصیل آغاز کرده است. یکی از این اقدامات، راه‌اندازی طرح‌هایی مانند «طرح مدارس غیردولتی برای مناطق کم‌برخوردار» و «طرح مدارس شبانه‌روزی» است که هدف آن فراهم آوردن شرایط تحصیل برای کودکان در مناطق دورافتاده و فقیر است.
علاوه بر این، وزارت آموزش و پرورش با همکاری سازمان‌های مردم‌نهاد و خیریه‌ها، تلاش می‌کند تا برای دانش‌آموزان محروم بسته‌های آموزشی رایگان، کمک هزینه‌های تحصیلی، و حمایت‌های اجتماعی فراهم کند. همچنین، مدارس استثنایی نیز برای دانش‌آموزان با نیازهای خاص ایجاد شده است که به این دسته از کودکان امکان تحصیل در محیط‌هایی مناسب با نیازهایشان را فراهم می‌کند.
راهکارهای برای کاهش نرخ بازماندگی از تحصیل
یکی از مهمترین راهکارها، حمایت مالی از خانواده‌ها برای تأمین نیازهای تحصیلی کودکان است. دولت باید به ویژه در مناطق کم‌برخوردار، یارانه‌های آموزشی و کمک هزینه‌هایی را به خانواده‌ها ارائه دهد تا از فشارهای مالی کاسته شود.
باید آموزش‌هایی برای آگاه‌سازی خانواده‌ها درباره اهمیت تحصیل برای تمامی کودکان، به ویژه دختران، ارائه شود. فرهنگ‌سازی در این زمینه می‌تواند در تغییر نگرش‌ها و تشویق به ادامه تحصیل تاثیرگذار باشد.
مدارس باید از نظر امکانات آموزشی و فنی بهبود یابند و برای دانش‌آموزان با نیازهای خاص، محیط‌های آموزشی و حمایت‌های ویژه فراهم شود.تشکیل کمیته‌های محلی که نظارت بر وضعیت تحصیل دانش‌آموزان در هر منطقه را انجام دهند، می‌تواند در شناسایی سریع‌تر مشکلات و بازگشت دانش آموزان بازمانده به تحصیل مؤثر باشد.
در اقدامی انسانی و مؤثر، یک دانش‌آموز بازمانده از تحصیل در آذربایجان غربی، که به دلیل مشکلات ناشنوایی نیازمند توجه خاص بود، به کلاس درس بازگشت. این دانش‌آموز با تلاش‌های معاونت آموزش ابتدایی آموزش و پرورش ناحیه دو ارومیه و با همکاری مدرسه استثنایی، موفق شد دوباره به محیط آموزشی وارد شود.
دانش‌آموز بازمانده از تحصیل به مدرسه بازگشت
به گفته معاونت آموزش ابتدایی آموزش و پرورش ناحیه دو ارومیه این دانش‌آموز که به دلیل شرایط ویژه‌اش از تحصیل بازمانده بود، پس از شناسایی از سوی مسئولان آموزشی ناحیه، به مدرسه استثنایی ارومیه منتقل شد.
در این راستا، معاونت آموزش ابتدایی آموزش و پرورش ناحیه دو ارومیه، با همکاری‌های متعددی که در جهت فراهم آوردن شرایط آموزشی مناسب برای این دانش آموز صورت داد، توانست زمینه‌ی بازگشت وی به مدرسه را فراهم کند.
به گفته مسئولان آموزش و پرورش ناحیه دو ارومیه، این دانش‌آموز پس از ورود به مدرسه استثنایی، بسته آموزشی ویژه‌ای را از سوی مدیریت آموزش و پرورش ناحیه دو دریافت کرده است. این بسته آموزشی شامل وسایل کمک آموزشی و مواد لازم برای ارتقای سطح یادگیری او در محیط کلاس است.
این اقدام از سوی مسئولان آموزشی ناحیه، با هدف کاهش مشکلات دانش‌آموزان دارای نیازهای ویژه و ایجاد فرصت‌های برابر آموزشی برای همه دانش‌آموزان صورت گرفته است. همچنین، مسئولان تاکید کردند که برنامه‌های حمایتی برای این دسته از دانش‌آموزان همچنان ادامه خواهد داشت تا هیچ کودکی از حق تحصیل و پیشرفت علمی محروم نشود.
بازگشت این دانش‌آموز به مدرسه، نمادی از عزم راسخ جامعه آموزشی استان آذربایجان غربی در جهت تأمین شرایط تحصیل برابر برای تمامی کودکان است، و امید است که این روند ادامه یابد تا دانش آموزان با نیازهای ویژه نیز بتوانند از امکانات آموزشی مطلوب بهره‌مند شوند.
یکی از شهروندان اهل ارومیه که در یکی از مناطق کم‌برخوردار زندگی می‌کند به دلیل شرایط نامناسب فرزندانش از حضور در مدرسه محروم مانده است.
فقر مانع حضور در کلاس درس
مادر خانواده به خبرنگار حرف رک اظهار کرد: همسرم به دلیل نارسایی کلیه توانایی انجام کار را ندارد و ۶ سال پیش در یک حادثه به دلیل ساخت بمب دستی از ناحیه دست و صورت دچار حادثه و سوختگی شدم.
وی ادامه داد: در حال حاضر قادر به امین مخارج زندگی خود نیستم و به هم دلیل نمی‌توانم فرزندان خود را به مدرسه بفرستم.
مادرخانواده گفت: این وضعیت باعث نگرانی‌های جدی در مورد آینده فرزندانم شده است.
این داستان تنها یکی از هزاران داستان مشابه در سراسر کشور است که در آن خانواده‌ها با فقر شدید، آسیب‌های جسمی و مشکلات اجتماعی دست و پنجه نرم می‌کنند. نیاز به حمایت‌های فوری از سوی دولت، خیرین، و سازمان‌های غیر دولتی برای رفع مشکلات اینگونه خانواده‌ها و فراهم کردن شرایط مناسب برای تحصیل و درمان، امری ضروری به نظر می‌رسد. در غیر این صورت، کودکان زیادی ممکن است به دلیل مشکلات اقتصادی از حق تحصیل محروم شوند و آینده‌ای پر از چالش و ناکامی برای آنان رقم بخورد.
در چند سال اخیر، موضوع بازماندن دانش آموزان از تحصیل به یکی از چالش‌های مهم نظام آموزشی کشور تبدیل شده است. بر اساس آمارهای منتشر شده، تعداد قابل توجهی از دانش آموزان در مناطق مختلف کشور به دلایل مختلف قادر به ادامه تحصیل نیستند. در این خصوص، خبرنگار ما با کارشناس آموزش و پرورش در گفتگو با وی، به بررسی ابعاد این معضل و راهکارهای موجود پرداخت.
فقر اقتصادی مانع حضور دانش‌آموزان در مدرسه
علی محبی کارشناس آموزش و پرورش در گفتگو با خبرنگار حرف رک به دلایل اصلی بازماندن دانش‌آموزان از تحصیل اشاره کرد و گفت: علل مختلفی می‌تواند موجب بازماندگی از تحصیل دانش‌آموزان شود.
وی ادامه داد: فقر اقتصادی یکی از مهمترین دلایل است که باعث می‌شود خانواده‌ها نتوانند هزینه‌های تحصیل را تأمین کنند.
محبی عنوان کرد: به ویژه در مناطق کم‌برخوردار و روستاها، برخی خانواده‌ها به دلیل مشکلات مالی نمی‌توانند حتی وسایل اولیه تحصیل مانند کتاب، لباس مدرسه و لوازم‌التحریر را فراهم کنند.
وی در ادامه افزود: علاوه بر مسائل اقتصادی، مشکلات فرهنگی و اجتماعی نیز نقش زیادی در این مشکل دارند. در برخی جوامع، به ویژه در مناطق محروم، هنوز نگاه‌های سنتی و نادرستی نسبت به تحصیل، به‌ویژه تحصیل دختران، وجود دارد. این موضوع باعث می‌شود برخی خانواده‌ها از فرستادن دختران خود به مدرسه امتناع کنند.
کارشناس آموزش و پرورش در بخش بعدی گفت: برای کاهش میزان بازماندگان از تحصیل، اقدامات مختلفی در دستور کار قرار گرفته است. یکی از مهمترین این اقدامات، راه‌اندازی طرح‌هایی برای تأمین امکانات آموزشی در مناطق کم‌برخوردار است. مدارس شبانه‌روزی و مدارس ویژه برای دانش آموزان با نیازهای خاص از جمله این طرح‌ها هستند.
وی همچنین افزود: برگزاری دوره‌های آموزش از راه دور و آنلاین نیز می‌تواند به کسانی که به دلیل دوری از مدرسه یا مشکلات اقتصادی قادر به حضور فیزیکی در کلاس نیستند، کمک کند تا از فرصت‌های آموزشی برخوردار شوند.
این کارشناس در ادامه به نقش دولت و سازمان‌های غیر دولتی در حل این معضل اشاره کرد و گفت: دولت باید حمایت‌های مالی ویژه‌ای از خانواده‌های کم‌درآمد در جهت تأمین هزینه‌های تحصیل و درمان فراهم کند. علاوه بر این، حمایت‌های اجتماعی و روانشناسی برای کودکان بازمانده از تحصیل و خانواده‌هایشان بسیار مهم است.
سازمان‌های مردم‌نهاد نیز می‌توانند در زمینه تأمین کمک‌های مالی، آموزشی و مشاوره‌ای به این خانواده‌ها نقش بسزایی ایفا کنند.
کارشناس آموزش و پرورش در پایان با اشاره به اهمیت رفع مشکل بازماندگی از تحصیل گفت: اگر این مشکلات به‌درستی شناسایی و حل شوند، می‌توانیم شاهد آینده‌ای روشن برای کودکان محروم از تحصیل باشیم. اگر خانواده‌ها و جوامع به اهمیت تحصیل پی ببرند و دولت و نهادهای مرتبط نیز به طور جدی‌تر وارد این میدان شوند، می‌توانیم امید داشته باشیم که در آینده‌ای نه چندان دور، دیگر هیچ کودکی از حق تحصیل محروم نباشد.
وی همچنین تأکید کرد: باید در کنار تلاش‌های نهادهای دولتی، مشارکت گسترده‌تر از سوی مردم و خیرین صورت گیرد تا این مشکل به‌طور مؤثری حل شود و آینده روشن‌تری برای نسل‌های آینده رقم بخورد.
تمرکز بر جذب دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل
رضا رحمانی در جمع خبرنگاران اظهار کرد: برای تحقق تغییر و پیشرفت در جامعه، توجه ویژه به آموزش و پرورش ضروری است تا آینده‌ای توسعه یافته و همگانی در استان رقم بخورد.
رحمانی گفت: مبنای هرگونه خدمت و تغییر در جامعه، انسان‌ها هستند و محل پرورش این انسان‌ها آموزش و پرورش است. بنابراین، هرگونه سرمایه‌گذاری در این بخش، مبنای وقوع اتفاقات مثبت و بزرگ در جامعه خواهد بود.
وی افزود: شأن معلمی از هر چیزی بالاتر است و باید در همه شرایط احترام و شأن معلمان حفظ شود. از مدیران آموزش و پرورش انتظار داریم که این حرمت را بیش از پیش رعایت کنند.
استاندار آذربایجان‌غربی با اشاره به ضرورت توسعه آموزش و پرورش، خاطرنشان کرد: هیچ کشوری پیشرفت نکرده است مگر با پیشرفت و توسعه نظام آموزشی خود. بنابراین، تمامی گام‌های توسعه و آبادانی در گرو تغییر و پیشرفت در نظام آموزش و پرورش است.
رحمانی همچنین با بیان اینکه آذربایجان‌غربی پتانسیل‌های فرهنگی و آموزشی خوبی دارد، اظهار کرد: این استان دارای منابع انسانی و فرهنگی غنی است که باید بیشتر به کیفیت آموزش و سرانه آموزشی توجه شود تا بتوان رتبه استان را در نظام آموزشی کشور بهبود بخشید.
وی از مشارکت خیرین مدرسه‌ساز در ساخت مدارس در نقاط مختلف استان قدردانی کرد و گفت: خوشبختانه امروز شاهد حضور پررنگ مردم و خیرین در ساخت مدارس هستیم. این اقدام را به‌عنوان یک عمل مقدس می‌دانیم که می‌تواند جامعه‌ای آگاه و باسواد را به بار آورد.
رحمانی در ادامه اظهار داشت: خیرین مدرسه‌ساز در استان جایگاه ویژه‌ای دارند و در تمامی برنامه‌های آن‌ها با افتخار حضور می‌یابم. چرا که این افراد دغدغه آموزش و پیشرفت کودکان این مرز و بوم را دارند و در تلاش هستند تا سطح آموزشی استان را ارتقا دهند.
وی بر لزوم برنامه‌ریزی برای افزایش سرانه آموزشی استان تأکید کرد و گفت: «کمبود سرانه فضای آموزشی در استان با بودجه استانی و کشوری به‌تنهایی جبران نمی‌شود و برای رفع این مشکل، حضور خیرین در ساخت مدارس ضروری است.»
استاندار آذربایجان‌غربی ادامه داد: به جای پسرفت در سرانه فضای آموزشی، باید به صورت جهادی و با همکاری خیرین به ارتقای آن بپردازیم و از تمامی فرصت‌ها برای ساخت مدارس استفاده کنیم.
رحمانی همچنین اشاره کرد و گفت: مسئله بازماندگان از تحصیل در استان قابل قبول نیست و باید تمام تلاش‌ها برای جذب این دانش‌آموزان و کاهش تعداد بازماندگان از تحصیل در استان متمرکز شود.
وی در پایان، با اشاره به جذب نیروهای جدید در آموزش و پرورش، این اقدام را مثبت ارزیابی کرد و افزود: این روند باید ادامه یابد و به شخصه آماده‌ام در برنامه‌ها و جلسات برای بیان چالش‌ها و دغدغه‌های معلمان حضور پیدا کنم و به مشکلات آن‌ها رسیدگی کنیم.
استاندار آذربایجان غربی گفت: بازماندن دانش‌آموزان از تحصیل، یک بحران اجتماعی است که نیازمند توجه جدی و اقدامات مؤثر است. با ارائه حمایت‌های مالی، تقویت زیرساخت‌های آموزشی و فرهنگ‌سازی در جوامع مختلف، می‌توان از روند فزاینده‌ی بازماندن از تحصیل کاست و شرایطی را فراهم کرد که همه کودکان، بدون توجه به موقعیت جغرافیایی یا وضعیت اجتماعی، بتوانند از حق تحصیل خود بهره‌مند شوند.
رقیه وکیلی
انتهای خبر / و
