تخمه آجیلی خوی مورد استقبال ایرانیان
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «حرف‌رک»، تخمه آفتاب‌گردان و کدوی خوی کلمه‌ای کاملاً آشنا برای تمام ایرانیان است و به دلیل کیفیت بی‌نظیر مورد استقبال و پسند همه قرار گرفته است.
این محصول به دلیل مصرف زیاد آب معمولاً در مناطق شمال غربی و حدوداً مرکز ایران کشت می‌شود و شهرستان خوی نیز به دلیل آب‌وهوای معتدل و کوهستانی و همچنین خاک مرغوب قطب اول تولید این محصول در ایران است.
شهر خوی بزرگ‌ترین بازار عرضه تخمه آفتاب‌گردان کشاورزان در ایران را داراست در این میدان بزرگ که بیش از ۳۴۰ مغازه یا به‌اصطلاح محلی حجره وجود دارد که مغازه‌دارها یا به‌عنوان یک رابط کسب درآمد می‌کنند و یا خود تبدیل به یک خریدار شده‌اند و باز هم البته اگر واردکنندگان، میدان را خالی کنند نوبت به حجره‌داران خویی بازار تخمه خوی می‌رسد.
بله اشاره خوبی شد و این درد همه کشاورزان و حجره‌داران خویی است که امروزه اگر واردات تخمه‌های چینی اجازه بدهد و تولیدکننده بتواند جان سالم به در ببرد بازار تخمه خوی همچون گذشته به قطب خریدوفروش و عرضه این محصول ادامه خواهد داد و البته اقدامات خوبی از طریق مسئولین شهرستان خوی انجام شد؛ اما کافی نبوده و همچنان کشاورزان و میدان خشکبار خوی با این مشکل بزرگ دست‌وپنجه نرم می‌کنند و به آن جایی که خواستگاه کشاورزان و حجره‌داران بود نرسیده‌ایم.
باید گفت میدانی که وقتی برپا شد قرار بود حامی کشاورزان عزیز کشورمان ایران باشد؛ اما امروزه تبدیل به یک بنگاه معاملاتی بزرگ شده که کمترین سودش در جیب کشاورزان عزیز می‌رود و باز هم مثل همیشه دلال‌ها سود خود را با تمام شرایط موجود در این میان می‌کنند این دلالان آن‌قدر سرشان در به‌دست‌آوردن سودهای کلان این میدان گرم بود که وقتی به خودشان آمدند دیدند که کشوری مثل چین که هیچ اسمی در تولیدات تخمه آفتاب‌گردان نداشت امروزه تبدیل به بزرگ‌ترین صادرکننده تخمه به ایران شده است و بازار داخلی را به رقیب چینی خود باختند؛ یعنی نه‌تنها نتوانستند برای صادرات کشور کاری بکنند؛ بلکه بازار داخل را هم دودستی تقدیم چینی‌ها کردند.
کم‌رنگ بودن صادرات زیر سایه مسئولان
پدرام خدابنده بازرگان تخمه در میدان خشکبار خوی در این مورد می‌گوید: میدان تخمه خوی جایگاه واقعی خود را در اقتصاد کشور ازدست‌داده و حتی اعتبار و اعتمادی که در نزد کشاورزان عزیز داشته را نیز کم‌رنگ کرده است قبلاً کشاورزان، میدان تخمه خوی را به چشم یک امانت‌دار در نظر می‌گرفتند که محصولات کشاورزی خود را با خیال راحت نزد آنها می‌گذاشتند تا حجره‌داران به بهترین قیمت و با بهترین شرایط به فروش برسانند؛ اما امروزه بیشتر کشاورزان، میدان تخمه خوی را فقط به چشم محلی به‌عنوان عرضه محصولات نگاه می‌کنند مثل تمام بازارهای دیگر ایران و همین هم باعث شده که خودشان بخواهند بدون واسطه میدان خوی به خریداران واقعی دست پیدا کنند همین امر هم باعث شده که در این چند سال اخیر کلاه برداری‌های زیادی از این کشاورزان زحمت‌کش صورت بگیرد.
وی افزود: دولت باید جلوی واردکنندگان تخمه از خارج از کشور خصوصاً چین بگیرد و برای صادرکردن این محصول و بازاریابی منطقه‌ای به ما بازرگانان کمک کند و موانع صادرات تخمه را رفع کند. خود مسئولین می‌دانند که شهرستان خوی با تولید ۶۰ درصد تخمه‌های آجیلی در صدر تولیدکنندگان کشور قرار دارد و نیز
وجود اراضی کشاورزی مرغوب و مستعد و بالابودن تقاضا در بازار، کشت آسان و داشتن امکان کشت دوم از مهم‌ترین علل رونق کشت دانه‌های آجیلی در خوی است.
سود اصلی دست‌رنج کشاورزان به جیب دلالان می‌رود
شهریار شفیعی کشاورزی که عمده در آمدش از کشت تخمه آفتاب‌گردان است در مورد این محصول گفت: تخمه آفتاب‌گردان از جمله مغزهای چربی است که به‌صورت تازه‌خوری، خشک و بوداده مصرف می‌شود روغن آفتاب‌گردان نیز، ۶۶ درصد چربی غیراشباع دارد.
وی افزود: تخمه آفتاب‌گردان خوی پرمصرف‌ترین ماده غذایی در کشور ما محسوب می‌شود و به دلیل ویژگی‌های فوق‌العاده‌ای که دارد، جزء مواد غذایی سالم و باارزش برای تغذیه است و نیز ویژگی دیگری که باعث شده تا تخمه آفتاب‌گردان خوی به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین ماده غذایی در کشور ما شناخته شود، این است که به جز مصرف به‌عنوان سرگرمی در میان‌وعده‌ها در محصولات غذایی مختلف از جمله شکلات، کنسرو، دسر، روغن، نان دانه‌ای و قرص‌های ورزشی نیز کاربرد فراوانی دارد.
این کشاورز خویی نیز از نبود بازار فروش و ارزش واقعی ریالی تخمه خوی با همه زحمتی که برای کشاورز دارد گفت و از مسئولین گله کرد که چرا بازار تخمه خوی را سروسامان نمی‌دهند و اینکه تا جایی که امکان دارد دلالان را حذف کنند چرا که دراین‌بین آنکه سود چندین برابر می‌کند دلال است نه کشاورزی که سالانه زحمت زیادی برای این محصول می‌کشد تا به بار بنشیند و به دست مردم برسد.
اوضاع نامناسب صادرات تخمه‌های آجیلی
علی‌اصغر امینی مدیر جهاد کشاورزی خوی با اشاره به میزان برداشت تخمه از زمین‌های کشاورزی خوی اظهار داشت: تخمه آجیلی آفتاب‌گردان و کدو هرسال در ۳۰ هزار هکتار از مزارع کشاورزی آبی خوی کشت و بیش از ۴۰ هزار تن محصول از آن برداشت می‌شود که معیشت بیش از ۱۵ هزار خانوار به کشت و برداشت تخمه وابسته است.
وی افزود: وجود بزرگ‌ترین میدان خشکبار به‌خصوص تخمه‌های آجیلی و تنها بازار بورس محصولات دانه‌های آفتاب‌گردان و کدو آجیلی کشور در خوی گویای نقش مهم و سهم بالای این شهرستان در تولید این محصول است و بی‌توجهی به این بازار بزرگ قطعاً اقتصاد منطقه را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
امینی علت مشکلات به وجود آمده برای کشاورزان تخمه آفتاب‌گردان و بازرگانان این محصول را عدم توجه به کشاورزی و تجارت نوین توصیف و گفت: کشت به روش سنتی، و استفاده‌نکردن از بذر اصلاح شده و هیبریدهای پرمحصول و نبود تکنولوژی جدید سورتینگ، فرآوری و آبیاری نوین از جمله موانع رشد و توسعه تجارت بازار این محصول پرطرف‌دار و مشتری‌پسند است.
مدیر جهاد کشاورزی خوی تصریح کرد: در صورت استفاده از بذرهای اصلاح شده، حجم تولید این محصولات به هشت میلیون دلار در سال خواهد رسید و این امکان وجود خواهد داشت که نیمی از آن را به علت قیمت تمام شده پایین و کیفیت بی‌نظیر به خارج از کشور صادر کرد و طی گفتگویی که با کارشناسان در این زمینه داشتیم آنها معتقدند، استفاده از بذرهای اصلاح شده بجای کشت سنتی موجب افزایش کیفیت محصول و افزایش تولید در سطح هکتار خواهد شد و این امر مستلزم ورود و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است.
این مقام مسئول یادآور شد: تخمه آجیلی وارداتی از نظر کیفیت در حد پایینی قرار دارد و به‌هیچ‌وجه در کیفیت و طعم قابل‌رقابت با محصول ایرانی نیست، اما چون به لحاظ ظاهر در اندازه‌های یک‌شکل و مشتری‌پسند تولید می‌شود و قیمت پایینی هم دارد، متأسفانه موردتوجه مصرف‌کنندگان داخلی قرار می‌گیرد البته باید گفت که اغلب تخمه‌های وارداتی موجود در بازار برای مصرف دام هست که متأسفانه سودجویان آن را در بازار ایران برای مصارف آجیلی برای مشتریان بی‌خبر از همه‌جا عرضه می‌کنند.
وی با اشاره به اوضاع نامناسب صادرات تخمه‌های آجیلی افزود: واردات این محصول با ارز مبادله‌ای به اسم دانه‌های روغنی سال‌های متمادی است اقتصاد منطقه و معیشت کشاورزان این شهرستان و استان را تحت‌تأثیر قرار داده است. ممنوعیت ورود این کالاها به نفع کشاورزان است و ضمن ایجاد اشتغالْ اقتصاد و معیشت منطقه را نیز رونق می‌بخشد.
امینی در پایان افزود: وجود بزرگ‌ترین میدان خشکبار به‌خصوص تخمه‌های آجیلی در خاورمیانه و تنها بازار بورس محصولات دانه‌های آفتاب‌گردان و کدوی آجیلی کشور در خوی بیانگر نقش مهم و سهم بالای این شهرستان در تولید این محصول است. اما در سال‌های اخیر به‌خصوص ۴ سال گذشته واردات بی‌رویه تخمه از کشورهایی چون چین و کانادا آن هم با ارز نیمایی، کشاورزان خوی و آذربایجان غربی در مرز ورشکستگی قرار داده است.
گزارش از هادی عباسپور
انتهای خبر/
