طرح هادی بهبود زندگی در روستاهای در آذربایجان‌غربی
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «حرف رک»؛ پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357، کشور وارد دوره‌ای جدید از تحولات شد که در آن، توجه به توسعه و عدالت اجتماعی به عنوان یکی از ارکان اصلی سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی قرار گرفت انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) نه تنها نظام سیاسی کشور را تغییر داد، بلکه پایه‌گذار تحولی بنیادین در بخش‌های مختلف زندگی مردم ایران به ویژه در مناطق روستایی گردید.
در حالی که قبل از انقلاب، روستاهای ایران به ویژه در استان‌های مرزی مانند آذربایجان‌غربی با مشکلات متعددی روبرو بودند، از جمله فقدان زیرساخت‌های مناسب، مهاجرت روستائیان به شهرها، و نبود فرصت‌های شغلی پایدار، پس از انقلاب، توجه ویژه‌ای به توسعه روستاها معطوف شد تا شکاف میان روستا و شهر کاهش یابد و عدالت اجتماعی در تمامی نقاط کشور برقرار گردد.
یکی از مهم‌ترین برنامه‌های اجرایی در راستای بهبود وضعیت روستاها و جلوگیری از مهاجرت روستائیان به شهرها، طرح هادی روستایی بود که به ویژه در استان آذربایجان‌غربی مورد توجه قرار گرفت.
طرح هادی با هدف ساماندهی و بهبود زیرساخت‌های روستایی، از جمله مسکن، راه‌ها، شبکه‌های آبرسانی و تأسیسات بهداشتی آغاز شد.
این طرح در حقیقت به نوعی نقشه راهی برای توسعه روستاها بود که در آن، به‌طور خاص به تأسیس و بهبود زیرساخت‌های اصلی نظیر جاده‌های دسترسی، برق‌رسانی، آبرسانی و فضای عمومی پرداخته می‌شد.
از آنجا که بسیاری از روستاهای آذربایجان‌غربی در مناطق کوهستانی و صعب‌العبور قرار دارند، بهبود جاده‌ها و دسترسی به امکانات اساسی، موجب کاهش هزینه‌های رفت و آمد و تسهیل در زندگی روزمره مردم شد. این اقدامات، علاوه بر اینکه کیفیت زندگی را بهبود بخشید، به کاهش میزان مهاجرت روستائیان به شهرها و افزایش تعلق خاطر آن‌ها به محیط زندگی خود نیز منجر شد.
در کنار طرح هادی، یکی از اصلی‌ترین چالش‌های روستاهای آذربایجان.غربی، کمبود منابع آبی و مشکلات در تأمین آب برای کشاورزی بود این استان با داشتن زمین‌های کشاورزی گسترده و تولید محصولات مختلفی مانند گندم، جو، سیب زمینی و آلبالو شناخته می‌شود، اما در بسیاری از مناطق روستایی، کمبود منابع آبی و عدم دسترسی به سیستم‌های آبیاری مناسب مشکلات زیادی برای کشاورزان به وجود آورده بود.
از این رو، بعد از انقلاب، پروژه‌های آبرسانی و ایجاد سیستم‌های آبیاری نوین نظیر آبیاری قطره‌ای به عنوان یکی از اولویت‌های توسعه روستایی قرار گرفت.
این پروژه‌ها نه تنها موجب افزایش بهره‌وری کشاورزی و کاهش هدررفت آب شدند، بلکه توانستند کشاورزی پایدار را در روستاهای استان فراهم کنند.
با بهبود شرایط آبیاری، کشاورزان قادر شدند به کشت محصولات متنوع‌تری بپردازند و در نتیجه، سطح درآمد خود را افزایش دهند. این تحول در بخش کشاورزی نه تنها موجب افزایش تولید محصولات کشاورزی در سطح استان شد، بلکه به عنوان یکی از عوامل اصلی در اشتغال‌زایی در مناطق روستایی آذربایجان‌غربی نیز مطرح شد.
در راستای توسعه اشتغال، پروژه‌های مختلفی در زمینه صنایع دستی، دامپروری و کشاورزی در استان اجرا شد که توانست فرصت‌های شغلی متعددی را در اختیار روستائیان قرار دهد. اشتغال در حوزه‌های مختلف، به ویژه در بخش‌های غیرکشاورزی، موجب شد که بسیاری از جوانان روستاها از مهاجرت به شهرها منصرف شوند و به جای آن در روستاها مشغول به کار شوند.
به عنوان مثال، صنایع دستی که یکی از ویژگی‌های برجسته فرهنگ و هنر مردم آذربایجان‌غربی است، با حمایت‌های دولتی و اجرای برنامه‌های آموزشی و ترویجی، رونق دوباره‌ای یافت. این صنایع علاوه بر حفظ هویت فرهنگی مردم، درآمدزایی و اشتغال پایدار را برای بسیاری از زنان و جوانان روستایی فراهم ساخت.
همچنین، سیاست‌های دولت در خصوص بهبود و توسعه زیرساخت‌های آموزشی و بهداشتی در روستاهای آذربایجان‌غربی موجب شد تا بسیاری از روستائیان دیگر نیازمند مهاجرت به شهرها برای دسترسی به امکانات آموزشی و بهداشتی نباشند.
ساخت مدارس، مراکز بهداشتی و درمانی و همچنین ارتقاء سطح خدمات بهداشتی و درمانی در روستاها، باعث افزایش امید به زندگی و کاهش بروز بیماری‌های مختلف در این مناطق شد.
در نهایت، تمامی این برنامه‌ها و اقدامات نشان‌دهنده عزم جدی دولت جمهوری اسلامی ایران در جهت کاهش شکاف‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی میان روستا و شهر است توسعه روستاها در آذربایجان.غربی نه تنها به بهبود شرایط زندگی روستائیان منجر شد، بلکه این استان را به یکی از نمونه‌های موفق در توسعه روستایی در کشور تبدیل کرد.
اجرای طرح هادی، بهبود سیستم‌های آبیاری و اشتغال‌زایی از طریق پروژه‌های مختلف، همگی گام‌های مؤثری در جهت تقویت کشاورزی پایدار و جلوگیری از مهاجرت بی‌رویه به شهرها بوده‌اند که همچنان آثار مثبت آن‌ها در حال مشاهده است.
طرح هادی روستایی، رونق دوباره به روستای ما بخشیده است
محمود محمدی، یکی از کشاورزان روستای ریحان‌آباد در ارومیه در گفتگو با خبرنگار حرف رک: با اجرای طرح هادی در روستای ما، شرایط زندگی کاملاً تغییر کرده است پیش از این، راه‌های روستا به شدت خراب بود و در فصل بارندگی، حتی امکان تردد برای برخی از خانواده‌ها وجود نداشت اما پس از اجرای این طرح، جاده‌ها بهبود یافته و راه‌های دسترسی به خانه‌ها و مزارع تسهیل شده است.
وی تصریح کرد: همچنین، با ایجاد شبکه‌های آبرسانی جدید، دیگر هیچ مشکلی در تأمین آب برای کشاورزی نداریم همین امر باعث شده که تولیدات ما افزایش یابد و درآمد بیشتری داشته باشیم.
محمدی بیان کرد: در کنار آن، ساخت مدارس و مراکز بهداشتی در روستا، باعث شده که دیگر نیازی به رفتن به شهرها برای دسترسی به خدمات نباشد این تغییرات باعث شده تا بسیاری از جوانان روستا تصمیم به ماندن بگیرند و از مهاجرت به شهرها خودداری کنند اکنون روستا نه تنها به مرکز اشتغال تبدیل شده، بلکه زندگی در آن به مراتب راحت‌تر و امن‌تر از قبل شده است.
آبرسانی به روستاها تحول بزرگی در زندگی ایجاد کرد
سعید حسینی، یکی از دامداران روستای اوصالو در آذربایجان‌غربی، از تاثیر پروژه‌های آبرسانی در روستا به خبرنگار حرف رک گفت: قبل از اجرای پروژه‌های آبرسانی، کشاورزان و دامداران با مشکل بزرگ کمبود آب مواجه بودند. به همین دلیل، بسیاری از زمین‌ها خشک می‌شدند و تولیدات کشاورزی به شدت کاهش یافته بود.
وی افزود: اما امروز با استفاده از سیستم‌های آبیاری قطره‌ای و لوله‌کشی آب به مزارع، شرایط کاملاً تغییر کرده است. این پروژه‌ها نه تنها به کشاورزی کمک کرده، بلکه وضعیت دامداری ما را نیز بهبود بخشیده است.
حسینی بیان کرد: اکنون قادر به تأمین علوفه برای دام‌هایمان به راحتی هستیم و حتی تولید شیر و گوشت دام‌هایمان افزایش یافته است به‌طوری که دیگر نگران کمبود منابع آب نیستیم و به راحتی می‌توانیم محصولات بیشتری تولید کنیم. این تحولات باعث شده که بسیاری از کشاورزان دیگر به فکر مهاجرت به شهرها نباشند، زیرا دیگر همه امکانات و زیرساخت‌ها در روستا فراهم است.
اجرای موفق طرح هادی در ۵۰ درصد روستاها
وی افزود: تاکنون این طرح در یک هزار و ۱۰۴ روستا از مجموع روستاهای آذربایجان‌غربی به اجرا درآمده است. این طرح که یکی از مهم‌ترین اقدامات برای توسعه و بهبود زیرساخت‌های روستایی به شمار می‌رود، هدفش ساماندهی و بهبود وضعیت مسکن، راه‌ها و تأسیسات عمومی در روستاها است.
مقدم عنوان کرد: در سطح ملی، ایران دارای ۳۸ هزار و ۵۳۷ روستای بالای ۲۰ خانوار است که ۶۴ درصد از این روستاها تحت پوشش طرح هادی قرار دارند. در این میان، آذربایجان‌غربی با پوشش ۵۲.۴ درصدی این طرح، به میزان ۲۶۹ روستا از طرح هادی بهره‌مند شده است. این آمار نشان‌دهنده تلاش‌های مستمر بنیاد مسکن در جهت ارتقاء کیفیت زندگی روستائیان این استان است، هرچند که هنوز چالش‌هایی برای رسیدن به میانگین کشوری در این زمینه وجود دارد.
وی همچنین با اشاره به اقدامات صورت گرفته در زمینه بازنگری طرح هادی، گفت: در حدود ۹۰۰ روستا از روستاهای آذربایجان‌غربی طرح هادی بازنگری شده است که این آمار در شهرستان ارومیه به ۱۹۶ روستا می‌رسد این بازنگری‌ها به منظور ارتقاء کیفیت زیرساخت‌ها و انطباق با نیازهای جدید روستائیان انجام شده است، چرا که شرایط زندگی و نیازهای روستاها به مرور زمان تغییر کرده و این بازنگری‌ها برای بهبود شرایط زندگی ضروری است.
مقدم همچنین به چالش‌های بنیاد مسکن در مسیر خدمت‌رسانی به روستائیان اشاره کرد و گفت: یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، کمبود اعتبارات ملی برای اجرای طرح‌های هادی در روستاها است.
وی افزود: همکاری بیش از پیش نمایندگان مجلس شورای اسلامی با بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در خصوص تخصیص اعتبارات ملی، می‌تواند گامی مؤثر در پیشبرد این طرح‌ها باشد همچنین، همکاری دستگاه‌های اجرایی و نهادهای عمومی نیز در تسریع در اجرای پروژه‌ها و بهبود وضعیت روستاها نقشی اساسی دارد.
مقدم تأکید کرد: هدف اصلی بنیاد مسکن در آذربایجان‌غربی رسیدن به میانگین کشوری در اجرای طرح هادی است تا تمامی روستاهای استان از مزایای این طرح بهره‌مند شوند. این اقدامات در راستای عدالت اجتماعی و توسعه پایدار روستایی صورت می‌گیرد و می‌تواند زمینه‌ساز کاهش مهاجرت روستائیان به شهرها و بهبود کیفیت زندگی آنان باشد.
انتهای خبر/ م
