لرزه‌ها در شهرستان ماکو تمامی ندارد
به گزارش گروه حوادث مرزداران؛ از ابتدای سال ۱۴۰۲ تاکنون بیش از ۲۰ زمین‌لرزه ماکو را لرزانده است، چهار زلزله در هفته گذشته آن هم در یک روز باعث گردید مردم ماکو روز خود را در دلهره و نگرانی سپری کنند و این در صورتی است در یک ماه گذشته پنج زلزله ماکو را لرزانده است.
از این تعداد زلزلهٔ طی یک ماه، چهار زلزله در روستای عیسی‌خان منطقه بورالان ماکو از توابع شمال غربی ماکو و عضو دهستان چایباسار شمالی بوده و یک زلزله برای دغوبایزید ترکیه است.
این زلزله‌ها در هشتم آذر ۱۴۰۲ به ترتیب، باقدرت ۲/۳ ریشتر در دغوبایزید ترکیه، ۲/۳ ریشتر روستای عیسی خان منطقه بورالان ماکو، ۳/۶ ریشتر در همان منطقه و ۱۱ دقیقه پس از زلزله قبلی دوباره زلزله‌ای باقدرت ۳/۶ ریشتر روستای عیسی خان را لرزاند.
زلزله‌های بزرگ اخیر در کشور ترکیه که منجر به ویرانی‌ها و جان‌باختن هزاران نفر در این کشور شد و زلزله شهرستان خوی باعث گردید تا شایعات زیادی در خصوص پیش‌بینی زلزله بزرگ ماکو رخ دهد.
این شایعات باعث تشویش اذهان عمومی و رعب و وحشت مردم را در پی داشت که در نهایت باعث واکنش رسانه‌ها و افراد متخصص در زمینه زمین‌شناسی و ژئوفیزیک شد.
علت پخش شایعه زلزله بزرگ در ماکو مربوط به‌دروغ گفته شده در خصوص یک تصویر گروه تحقیقاتی و جازدن آن به‌عنوان صفحه متعلق به سازمان جهانی زلزله بود.
این شرکت در این پست گفته بود که در مناطق مشخص شده که ماکو نیز جزو آنها بود سیگنال زلزله هفت ریشتری حس می‌شود.
طبق سابقه تاریخی آخرین زلزله هفت ریشتری ماکو ساعت ۴:۰۰ بعدازظهر روز پنجشنبه ۱۱ تیر ۱۲۱۹ شمسی یعنی ۱۸۳ سال قبل زلزله‌ای به بزرگی ۷/۴ ریشتر دامنه‌های کوه «آغری» آرارات را لرزاند، زلزله ۱۸۳ سال قبل در ماکو باعث ناپدیدشدن روستاهای اطراف و موجب مرگ ۱٠ هزار نفر شده است.
منطقهٔ ماکو واقع در شمال باختری ایران، خاور ترکیه و بخش جنوبی قفقاز کوچک از ویژگی‌های لرزهٔ زمین ساختی پیچیده‌ای برخوردار است.
از لحاظ ساختاری در این منطقه چهار گسل ناحیه‌ای به همدیگر گره می‌خورند. این گسل‌ها عبارت‌اند از: گسل آناتولی شمالی و آناتولی خاوری. گسل شمال تبریز و گسل‌های اصلی عصر حاضر و گسل‌های ماکو و بدولی.
در این میان گسل ماکو در امتداد درهٔ ماکو و گسل بدولی که در ۲۰ کیلومتری باختری آن واقع شده، حائز اهمیت است.
عملکرد این دو گسل در منطقه در طول سدهٔ بیستم چندین زمین‌لرزهٔ ویرانگری را به دنبال داشته است که قدیمی‌ترین آن زمین‌لرزه‌های ۱۹ مارس تا ۸ آوریل روستای دانالو واقع در ضلع شمالی بلوار ماکو است.
بزرگ‌ترین این سری از زمین‌لرزه‌ها چهار ریشتر بود که در ماکو، بازرگان، سید چشمه و روستاهای اطراف احساس شد. از ۱۹ تا ۳۰ مارس در مجموعه ۴۸ پس‌لرزه در منطقه احساس شد.
نمونهٔ دیگر زمین‌لرزهٔ نهم اردیبهشت‌ماه ۱۳۴۷ «۲۹ آوریل، ۱۹۶۸» بدولی است که بدون هیچ‌گونه پس‌لرزه‌ای در ۲۰ کیلومتری باختری ماکو روی داد.
این زمین‌لرزه در وسعتی معادل ۸ هزار کیلومترمربع در آذربایجان غربی احساس شد و در نتیجه آن در منطقه ماکو بیش از ۹ روستا آسیب دید و ۱۰ روستا نیز کاملاً تخریب یافتند. ۳۷ نفر کشته و ۲۶ نفر نیز زخمی شدند.
بیشینهٔ شدت این زمین‌لرزه که منجر به رویداد زمین‌لغزش روستای پره خودیک شد. عامل اصلی این زمین‌لرزه فعالیت گسل بدولی معرفی شده است.
اما پس از گذشت ۵۵ سال از این سری زلزله‌ها دوباره در روز دوشنبه مورخه ۲۲ آبان ۱۴۰۲ ساعت ۱۸:۲۸ زلزله‌ای به قدرت ۴/۳ ریشتر در عمق هفت‌کیلومتری زمین روستای عیسی خان منطقه بورالان ماکو را لرزاند.
این زمین‌لرزه باعث خسارات جزئی به منازل شهری و چندین خسارت به منازل روستایی شد.
وقوع زلزله‌های بزرگ‌تر از ۵/۸ ریشتر در ماکو غیرممکن است
امین امین‌پور دکترای زمین‌شناسی در گفتگو با پایگاه خبری تحلیلی مرزداران گفت: در منطقه ماکو طی ۶ ماه اخیر ۱۰ بار زلزله شده که در عمق کم بوده و میانگین مدت‌زمان وقوع بین هشت تا ۱۰ ثانیه است که نشانگر نزدیکی لایه‌های گسل ماکو بوده و موجب می‌شود تا لایه‌ها به‌سرعت در هم قفل شوند.
دکترای زمین‌شناسی افزود: اصلی‌ترین منشأ زمین‌لرزه‌ها بخشی از گسل ماکو – تبریز است که از محدوده رند تا بورالان و مرز ترکیه را شامل می‌شود و بیش از ۹۰ درصد زلزله‌ها در این منطقه رخ می‌دهد.
وی تصریح کرد: بستر زیرین ماکو تا پلدشت به‌صورت یکدست از جنس بازالت تشکیل شده که مقاومت بسیار خوبی در مقابل امواج زلزله دارند و موجب کاهش شدت زمین‌لرزه‌ها در سطح زمین می‌شود.
امین‌پور تأکید کرد: باتوجه‌به نکات اشاره شده و سوابق پیشین، امکان وقوع زلزله‌های بزرگ‌تر از ۵/۸ ریشتر در این منطقه بسیار بعید است.
چیزی که قابل‌تأمل است سودجویی برخی رسانه‌ها در پی زلزله‌های متعدد شهرستان ماکو است
تعدادی از رسانه‌ها برای جذب دنبال‌کننده ادعا کردند به‌خاطر سردی هوا و انقباض زمین در فصل زمستان باتوجه‌به بارش برف روی کوه‌های ماکو باعث لغزش گسل‌ها در کنار همدیگر و ایجاد زلزله می‌شود.
باتوجه‌به اینکه زلزله‌های بزرگ مانند زلزله کرمانشاه، ترکیه و خوی در فصل سرد سال رخ‌داده بود شاید به دلیل تغییرات زیاد جوی پوسته زمین و قسمت زیرین پوسته باشد که عامل اصلی ایجاد زلزله یا تخلیه انرژی را شدت می‌دهد، اما به‌صورت قطع نمی‌توان گفت که زلزله در زمستان رخ می‌دهد چرا که زلزله رودبار و منجیل در خردادماه اتفاق افتاد.
اما از این لحاظ که بیشتر زلزله‌ها شب اتفاق می‌افتد از نظر علم زمین‌شناسی، پدیدهٔ زلزله تابعی مشخص از نسبت گرانشی انرژی ذخیره شده در سطح گسل موجود در یک منطقهٔ زمینی به مقاومت آن صفحه است، تغییر در زمان وقوع زلزله زمانی اتفاق می‌افتد که تغییر در فشار وارده بر میدان تنش یا مقاومت سطح گسل ایجاد شود.
از جمله اتفاقاتی که می‌تواند بر این پدیده مؤثر باشد می‌توان به وقوع زلزله‌های دیگر در صفحات مشترک زمینی، تغییرات سطح آب زیر زمینی، حرکت تودهٔ مایع ماگمایی در اعماق زمین، نیروی گرانش ماه بین خورشید و سایر سیارات دیگر که به جو کرهٔ زمین نزدیک هستند، اشاره کرد.
گفته می‌شود اثر جاذبه گرانشی بین ماه و خورشید عامل اصلی ایجاد زلزله‌ها در شب هستند. زمانی که ماه به زمین نزدیک‌تر است و زمانی که ماه کامل می‌شود وقوع زمین‌لرزه در این زمان‌ها بیشتر است، به همین علت بیشتر به نظر می‌آید زمین‌لرزه‌ها در شب رخ می‌دهد؛ اما طبق آمار بیش از نیمی از زلزله‌های دنیا در روز اتفاق افتاده است که بیش از ۹ زمین‌لرزه از مجموع زمین‌لرزه‌های از ابتدای سال ۱۴۰۲ در شب رخ‌داده است.
آن طوری که نظر می‌رسد به علت نزدیکی صفحات گسل‌ها در ماکو به هم و هم‌جواری این منطقه با کوه آتش‌فشانی آرارات و باتوجه‌به تغییرات جوی احتمال وقوع زمین‌لرزه‌های متعدد دیگر وجود دارد، اما اینکه میزان این زمین‌لرزه‌ها شدید خواهد بود باتوجه‌به مطالعات زمین‌شناسی و سابقه زلزله در این منطقه بعید به نظر می‌رسد اما شرط عقل حکم می‌کند باتوجه‌به احتمال وقوع زلزله‌های متعدد هر چند باقدرت کم، اقدامات ایمنی قبل زلزله صورت گیرد.
انتهای پیام/
