لزوم نوسازی بافت‌های فرسوده برای ایمنی بیشتر
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «حرف رک» بافت‌های فرسوده در مرکز شهر ارومیه به عنوان یکی از چالش‌های اساسی شهری، موضوعی است که نیازمند توجه و برنامه‌ریزی جامع شهری است. این مناطق که اغلب شامل ساختمان‌های قدیمی و زیرساخت‌های آسیب‌پذیر مانند آب، برق، گاز شهری هستند، از یک سو با مشکلات متعددی نظیر ایمنی پایین، ریسک بالای تخریب در هنگام زلزله و بحران‌های دیگر، ترافیک سنگین و تراکم جمعیت مواجه هستند و از سوی دیگر می‌توانند فرصتی برای بازآفرینی شهری و توسعه اقتصادی باشند.
مضرات بافت‌های فرسوده در ارومیه
نخستین و بزرگ‌ترین مشکل بافت‌های فرسوده ارومیه، عدم ایمنی و آسیب‌پذیری آن‌ها در برابر حوادث طبیعی مانند زلزله است. این بافت‌ها معمولاً فاقد استانداردهای ایمنی هستند و احتمال تخریب آن‌ها در زمان بحران بالاست. همچنین، زیرساخت‌های فرسوده مشکلاتی مانند نشت آب، قطع مکرر برق و ضعف در سیستم‌های فاضلاب را ایجاد می‌کند که زندگی ساکنان این مناطق را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
علاوه بر این، تراکم بالای جمعیت در این مناطق مشکلات ترافیکی و عدم دسترسی به خدمات مناسب شهری را تشدید می‌کند. این شرایط باعث افزایش خطرات اجتماعی، کاهش کیفیت زندگی و ایجاد مشکلات بهداشتی برای ساکنان می‌شود.
بااین‌حال، بافت‌های فرسوده در ارومیه دارای ظرفیت‌های بالقوه‌ای نیز هستند. بازسازی و بهسازی این مناطق می‌تواند فرصت‌های جدیدی برای توسعه شهری فراهم کند. نوسازی و احیای این بافت‌ها باعث جذب سرمایه‌گذاران، ایجاد فرصت‌های شغلی و بهبود فضای زندگی شهری می‌شود. از طرفی، پروژه‌های بازآفرینی می‌توانند با حفظ هویت تاریخی و فرهنگی شهر، بافت‌های جدید و مدرنی را به شهر اضافه کرده و ارومیه را به شهری پایدارتر و زیباتر تبدیل کنند. برنامه‌ریزی برای بازسازی این مناطق و اجرای طرح‌های بهسازی نه‌تنها می‌تواند به ارتقای سطح زندگی ساکنان کمک کند، بلکه به کاهش فشار بر سایر مناطق شهری نیز منجر خواهد شد.
بافت‌های فرسوده شهر ارومیه اگرچه مشکلات و خطرات بسیاری را به همراه دارند، اما با مدیریت صحیح و اجرای طرح‌های بازآفرینی می‌توانند به فرصت‌های توسعه و تحول شهری تبدیل شوند. توجه به این بافت‌ها می‌تواند منجر به بهبود کیفیت زندگی شهروندان و افزایش ارزش اقتصادی و فرهنگی شهر شود.
برای دستیابی به این اهداف، همکاری همه‌جانبه‌ای میان دستگاه‌های دولتی، شهرداری و بخش خصوصی ضروری است. شهرداری ارومیه باید با برنامه‌ریزی دقیق و بهره‌گیری از منابع مالی و تخصصی، پروژه‌های نوسازی را به‌گونه‌ای طراحی کند که نه‌تنها ساکنان فعلی این مناطق از منافع آن بهره‌مند شوند، بلکه فضای عمومی شهر نیز بهبود یابد. مشارکت مردمی نیز نقش مهمی در اجرای موفقیت‌آمیز این طرح‌ها دارد. اطلاع‌رسانی و جلب‌اعتماد ساکنان این مناطق می‌تواند آن‌ها را به همکاری بیشتر و تشویق به مشارکت در پروژه‌های بازآفرینی ترغیب کند.
همچنین، استفاده از روش‌های نوین معماری و تکنولوژی‌های روز می‌تواند به فرایند نوسازی سرعت ببخشد و محیطی امن‌تر و کارآمدتر برای زندگی ساکنان ایجاد کند. در این راستا، حمایت دولت از طرح‌های بازآفرینی شهری و تخصیص بودجه‌های ویژه برای تسریع در اجرای پروژه‌ها امری حیاتی است. این امر می‌تواند به بازسازی زیرساخت‌های کلیدی مانند شبکه‌های آب و فاضلاب، برق، و راه‌های ارتباطی کمک کند و در نهایت، تأثیر مثبتی بر زندگی شهروندان و توسعه پایدار شهر داشته باشد.
باید یادآور شد که بازآفرینی بافت‌های فرسوده، اگر به‌درستی و با برنامه‌ریزی انجام شود، می‌تواند نه‌تنها معضلات موجود را برطرف کند، بلکه نقطه آغازی برای ایجاد فضاهای مدرن و پایدار شهری در ارومیه باشد که به رشد اقتصادی، ارتقای سطح رفاه اجتماعی و حفظ هویت فرهنگی شهر منجر می‌شود.
لزوم بهسازی بافت فرسوده در شهر ارومیه
غلامحسین عماری در گفتگو با خبرنگار حرف رک حاشیه‌نشینی را از دغدغه‌های مهم این شهرستان اعلام کرد و گفت: متأسفانه تاکنون توسعه غیراصولی شهر در برخی از مناطق حاشیه‌ای شهر ارومیه گسترش یافتند و تسهیل شرایط رونق ساخت و ساز در بافت تاریخی و فرسوده شهر می‌تواند بخشی از مشکلات این حوزه را مرتفع کند.
وی با اشاره به اینکه نهضت مسکن از اولویت‌های دولت سیزدهم است، گفت: در راستای مقاوم‌سازی مساکن شهری و روستایی، بانک‌ها و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط بیش از گذشته تلاش شود.
عماری افزود: در این راستا، تسهیل دسترسی مردم به تسهیلات بانکی و ارائه خدمات حمایتی از جمله اقداماتی است که می‌تواند به شتاب‌بخشی روند ساخت و مقاوم‌سازی مساکن کمک کند.
فرماندار بر اهمیت همکاری مؤثر بین‌بخشی تأکید کرده و بیان کرد: باتوجه‌به نیاز فوری مناطق روستایی و برخی محلات شهری به مساکن ایمن و مقاوم، همراهی همه دستگاه‌های اجرایی و مالی امری ضروری است.
وی همچنین از بانک‌ها خواست تا با حذف بروکراسی‌های غیرضروری و ارائه تسهیلات مناسب، زمینه اجرای طرح‌های مسکن‌سازی را هموار کنند. وی تصریح کرد: دولت عزم جدی برای تحقق اهداف نهضت ملی مسکن دارد و در این مسیر از هیچ تلاشی فروگذار نخواهد کرد.
فرماندار در پایان خاطرنشان کرد: مشارکت مردم نیز نقش مهمی در موفقیت این طرح دارد و لازم است با آگاهی‌رسانی و ارائه مشاوره‌های لازم، مردم را به حضور فعال در این نهضت ترغیب کنیم تا شاهد بهبود وضعیت مسکن در مناطق مختلف باشیم.
ضرورت ارائه تسهیلات برای نوسازی بافت فرسوده
علی زمانی یکی از شهروندان اهل ارومیه در گفتگو با خبرنگار حرف رک با ابراز تأسف عنوان کرد: چند شب گذشته در محله ما، یکی از خانه‌های قدیمی آتش گرفت. این ساختمان‌ها به‌خاطر فرسودگی زیاد و کمبود امکانات ایمنی مثل سیستم‌های ضدحریق، بسیار آسیب‌پذیر هستند. در عرض چند دقیقه، آتش کل خانه را گرفت و باعث نگرانی شدید ساکنین محله شد.
وی گفت: مهم‌ترین مشکل، فرسودگی بناها و نبود امکانات ایمنی است. خانه‌ها دیوارهای نازک و سیم‌کشی‌های قدیمی دارند که به‌سرعت آتش را منتقل می‌کند. علاوه بر این، کوچه‌های باریک اجازه ورود سریع خودروهای آتش‌نشانی را نمی‌دهد، و این مسئله کار را برای نیروهای امدادی بسیار دشوار می‌کند.
زمانی یادآور شد: به نظرم مهم است که مسئولین به بازسازی و مقاوم‌سازی بافت‌های فرسوده توجه بیشتری کنند. ارائه تسهیلات برای تعمیرات و نوسازی این خانه‌ها، نصب سیستم‌های ایمنی و حتی آموزش‌های لازم به ساکنین درباره مواجهه با حوادث از جمله اقداماتی است که می‌تواند مؤثر باشد. همچنین بهتر است کوچه‌ها و خیابان‌های این مناطق برای دسترسی آسان‌تر خودروهای امدادی بهسازی شود.
ارائه بسته‌های تشویقی برای بازسازی بافت فرسوده
سرپرست اداره کل راه و شهرسازی آذربایجان غربی در گفتگو با خبرنگار حرف رک اظهار کرد: یک برنامه دو ساله برای بازآفرینی شهری و نوسازی واحدهای مسکونی در بافت‌های فرسوده استان تدوین شده است و طبق این برنامه، بازسازی ۱۶ هزار و ۹۶۴ واحد مسکونی در سطح آذربایجان غربی هدف‌گذاری شده است.
عطایی ادامه داد: همچنین یکی از اقدامات مهم در این برنامه بازآفرینی را اختصاص بسته‌های تشویقی دانست که قرار است در تمامی محدوده‌های مصوب بازآفرینی در ۲۲ شهر هدف استان اجرا شود که تاکنون ۱۴ هزار و ۷۵۳ واحد مسکونی برای نوسازی درخواست داده‌اند و این درخواست‌ها در سامانه ستاد ملی ثبت شده‌اند.
وی بر لزوم همکاری و مشارکت شهرداران و مسئولان شهرستانی برای اجرای مؤثر طرح نوسازی بافت‌های فرسوده تأکید کرد و افزود: این پروژه نیازمند عزم جدی و هماهنگی همه‌جانبه است تا بتوانیم به اهداف بازآفرینی شهری دست یابیم.
عطایی با اشاره به تخصیص قیر رایگان برای بهسازی معابر خاکی در محدوده‌های بازآفرینی شهری استان، بیان کرد: در چند سال اخیر بیش از ۱۳ هزار و ۵۳۸ تن قیر به شهرداری‌های استان واگذار شده است تا برای آسفالت و بهسازی این مناطق به کار گرفته شود.
وی همچنین خواستار همکاری بیشتر شهرداران در جذب سهمیه‌های قیر شد و تأکید کرد: این همکاری به توزیع عادلانه خدمات، توسعه زیرساخت‌ها و استانداردسازی سرانه‌های شهری در مناطق هدف بازآفرینی کمک شایانی خواهد کرد.
عرض کم معابر مانع اجرای طرح تفصیلی
علی رضایی، کارشناس مسائل شهری در گفتگو با خبرنگار حرف رک با اشاره به چالش‌های مختلف در خصوص بافت‌های قدیمی، فرسوده و تاریخی ارومیه اظهار کرد: شهر ارومیه وسعتی حدود ۴۰۰ هکتار دارد و بازنگری و تعیین سیاست‌های متوازن در بازآفرینی شهری ضروری است.
وی ادامه داد: بخشی از این محدوده به دلیل دارابودن مشخصات و معیارهای تاریخی، نیازمند حفظ و مرمت است. اما، عدم انجام مطالعات تخصصی باعث شده تا کل این ۴۰۰ هکتار به‌عنوان بافت تاریخی در نظر گرفته شود؛ امری که می‌تواند به آسیب‌های جدی در طرح‌های تفصیلی و اصول شهرسازی منجر شود.
رضایی تصریح کرد: بافت فرسوده در هشت منطقه شهری از جمله حافظ، عطایی، خیابان امام و باکری واقع شده است. در این مناطق، به دلیل عرض کم معابر، مشکلات زیادی در تعریض کوچه‌ها به وجود آمده و در برخی موارد عرض کوچه‌ها تنها دو متر است. بر اساس طرح تفصیلی، حداقل عرض کوچه‌ها باید شش متر باشد، اما تنگی معابر از پیاده‌سازی این استانداردها جلوگیری کرده است.
وی همچنین به مسائل مرتبط با قانون‌گذاری اشاره کرد و افزود: بر اساس قوانین مربوط به شهرداری‌ها، شهرداری تنها مرجع قانونی صدور نقشه است. بااین‌حال، سازمان میراث‌فرهنگی برخی ساختمان‌ها با قدمت کمتر از ۷۰ تا ۸۰ سال را نیز در دسته بافت تاریخی قرار داده و از اجرای طرح‌های تفصیلی و تعریض معابر ممانعت به عمل‌آورده است.
رضایی در ادامه اظهار داشت: عدم امکان اصلاح و تعریض کوچه‌ها و محدودیت‌های ارتفاعی ساخت‌وساز، موجب بی‌انگیزگی ساکنین در نوسازی شده است.
وی به مشکلات مردم این مناطق اشاره کرد و گفت: با اینکه درگذشته تسهیلات بانکی و تخفیف‌هایی در صدور پروانه‌ها وجود داشت، محدودیت‌های کنونی باعث کاهش رغبت مالکان برای نوسازی بافت فرسوده شده است و ارزش املاک این محدوده‌ها نیز به طور قابل‌توجهی کمتر از مناطق دیگر است.
این کارشناس همچنین تأکید کرد: به‌موجب بند ۱۴ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها، شهرداری وظیفه شناسایی و رفع خطر بناهای ناایمن را دارد. بااین‌حال، در محدوده خیابان امام بسیاری از ساختمان‌های فرسوده با سقف‌های شیروانی همچنان وجود دارند که در شرایط کنونی و هنگام وقوع حوادث طبیعی مانند زلزله و باد شدید برای ساکنین خطرناک محسوب می‌شوند.
در پایان، رضایی ابراز امیدواری کرد که با همکاری شهرداری، میراث‌فرهنگی، و اداره کل راه و شهرسازی و با اتخاذ سیاست‌های کارشناسی شده و توازن بین توسعه شهری و حفظ میراث‌فرهنگی، انگیزه لازم برای ساکنان این بافت‌ها ایجاد شود.
وی بر ضرورت استفاده از ظرفیت‌های مالکین و شرکت‌های انبوه‌ساز و سرمایه‌گذاری در این مناطق تأکید کرد و ابراز امیدواری کرد که با ارائه بسته‌های تشویقی و ادغام واحدهای کوچک‌تر در مجتمع‌های مسکونی طبق ضوابط شهرسازی، شهر ارومیه بتواند در مسیر توسعه و زیباسازی گام‌های جدی بردارد.
گزارش از رقیه وکیلی
انتهای خبر/ و
