مقابله با ریزگردهای نمکی؛ عزم جدی مسئولان
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «حرف رک»، با خشک شدن دریاچه ارومیه که یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های شور آبی در جهان است، مشکلات جدی زیست محیطی و اقتصادی به وجود آمده است.
یکی از مشکلات بزرگی که به واسطه خشک شدن دریاچه ایجاد شده، افزایش ریزگردهای نمکی است که به خصوص در مناطق اطراف دریاچه و در بادهای شدید به هوا پراکنده می‌شوند و اثرات زیان‌باری بر روی سلامتی انسان‌ها و محیط زیست دارند.
ریزگردهای نمک، به عنوان ذراتی بسیار کوچک با اندازه‌های کمتر از ۱۰۰ میکرون، در هوا پراکنده می‌شوند و می‌توانند وارد سیستم تنفسی انسان شده و مشکلاتی مانند التهاب مجاری تنفسی، آسم، الرژی و حتی بیماری‌های قلبی و عروقی را ایجاد کنند. علاوه بر این، حضور ریزگردهای نمکی در هوا می‌تواند باعث کاهش کیفیت هوای محلی شود و بر تنوع زیستی محلی تأثیر منفی بگذارد.
همچنین، ریزگردهای نمکی که به همراه بادهای شدید به هوا پراکنده می‌شوند، می‌توانند منجر به آلودگی زمین و آب‌های زیرزمینی شوند. این آلودگی‌ها می‌توانند بر روی تولید محصولات کشاورزی و دامی تأثیر گذار باشند و در نهایت به تأثیرات اقتصادی و اجتماعی منطقه منجر شوند. همچنین، برای حفاظت از ساختمان‌ها و زیرساخت‌های عمومی مانند جاده‌ها، تأمین زیرساخت‌های مناسب برای کنترل گرد و غبار نمکی ضروری است.
به علاوه، ریزگردهای نمک منجر به خسارت‌های جدی به بخش کشاورزی و باغداری نیز می‌شوند. این ریزگردها بر روی محصولات کشاورزی و باغی که در مناطق اطراف دریاچه ارومیه کشت می‌شوند، رسوب می‌گذارند و باعث کاهش کیفیت و میزان محصولات می‌شوند. این امر منجر به افزایش هزینه‌های تولید و کاهش درآمد کشاورزان می‌شود و اقتصاد منطقه را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
با توجه به شدت و تنوع مشکلات ناشی از ریزگردهای نمک، اقدامات جدی و فوری برای مقابله با این پدیده ضروری است. از جمله این اقدامات می‌توان به استفاده از روش‌های مدیریت منابع آب، ایجاد برنامه‌های جامع برای کنترل آلودگی هوا، و ایجاد پروژه‌های حفاظتی و بازسازی منابع طبیعی اشاره کرد.
همچنین، آموزش و اطلاع‌رسانی به مردم در خصوص اثرات سلامتی ناشی از ریزگردهای نمک و راه‌های مقابله با آن، از اهمیت بالایی برخوردار است که در این راستا مسئولان کشوری و استانی اقدامات لازم را جهت مقابله با ریزگردهای نمک دریاچه ارومیه انجام داده‌اند.
عملیات‌های مقابله با کانونهای تولید گرد و غبار حاصل از خشکی دریاچه ارومیه شامل فعالیت‌های بیومکانیکی، بیولوژیکی، مقابله با بیابان‌زایی و احداث ایستگاه کمّی‌سازی میزان فرسایش بادی و تولید گرد و غبار بوده و از سال ۹۳ در آذربایجان غربی کلید خورده است.
با توجه به وضعیت اقلیمی منطقه، وزش بادهای فصلی و مداوم و ایجاد طوفان‌های نمک در منطقه یکی از مؤثرترین راهکارهای جلوگیری از پیش روی گرد و غبار اجرای طرح تثبیت شن با اجرای باد شکن غیرزنده می‌باشد که در اولویت مسئولان استانی قرار گرفته است.
کاشت ۲۵۰۰ هکتار انواع گونه‌های مقاوم برای کنترل ریزگردهای ارومیه
محمدصادق معتمدیان استاندار آذربایجان‌غربی و دبیر کارگروه ملی احیای دریاچه ارومیه در رابطه با اقدامات صورت گرفته برای کنترل ریزگردهای حاشیه دریاچه ارومیه افزود: بیش از دو هزار و ۵۰۰ هکتار انواع گونه‌های مقاوم و قابل رشد در شرایط دریاچه ارومیه برای کنترل شن‌های روان و ریزگردها، کاشت شده که نقش موثری نیز در این خصوص داشته است.
وی با بیان اینکه برای مدیریت روان آب‌ها بیش از دو هزار و ۸۰۰ پروژه تعریف و اجرا شده است، اضافه کرد: بادشکن غیر زنده نیز به طول ۱۶۰ کیلومتر در حاشیه دریاچه ارومیه برای کنترل ریزگردها اجرا شده است. معتمدیان با تاکید بر اینکه باید کانونهای ریزگردها به صورت دقیق مورد مطالعه قرار گیرد، یادآور شد: کنترل ریزگردها یکی از دغدغه‌های اهالی و روستاییان ساکن در حاشیه دریاچه ارومیه است که اقدامات لازم در این راستا بزودی اجرایی می‌شود.
استاندار آذربایجان‌غربی همچنین بر افزایش کمی طرح‌های کنترل ریزگردهای احیای دریاچه ارومیه تاکید کرد و گفت: در همین راستا اعتبارات لازم از سوی دولت اختصاص می‌یابد.
وی تصریح کرد: چهار کانون گرد و غبار فعال در استان و در مناطق حاشیه دریاچه ارومیه وجود دارد، منطقه آق زیارت و چوپانلو در سلماس، آق داش در میاندوآب، جبل و منطقه سپورغان ارومیه از جمله این مناطق هستند.
این مسئول بیان کرد: ۷۸ هزار هکتار مطالعات شناسایی کانونهای گردو غبار در استان انجام شده و امسال هم اقدامات کنترلی ادامه دارد.
اقدامات لازم جهت مقابله با ریزگردها صورت گرفته است
سید نبی قائمی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی در گفتگو با خبرنگار حرف رک، اظهار کرد: برای کنترل کانونهای گردو غبار حاشیه دریاچه ارومیه پیگیر اخذ اعتبارات بیشتر هستیم تا کانونهای فعال را تثبیت کنیم و نهال‌کاری، بوته کاری، احداث بادشکن غیر زنده، در این مکان طرح‌ریزی شده است.
قائمی گفت: این اقدامات باعث شده تا میزان گردو غبار کاهش یافته و میزان فرسایشی که داشتیم از ۳۸ تن در هکتار به ۹ دهم تن در هکتار کاهش یافته است.
وی با اشاره به ضرورت حفاظت از آب و خاک و کنترل سیلاب‌ها، اضافه کرد: این استان در ردیف استان‌های برتر در تحقق عملیات‌های آبخیزداری است و به بیش از هزار میلیارد تومان اعتبار برای مطالعات آبخیزداری نیاز است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان آذربایجان‌غربی با اشاره به اینکه تمامی معادن استان باید طبق قانون از منابع طبیعی مجوز دریافت کنند، یادآور شد: کل پرونده‌های که در سال جاری در این حوزه تشکیل شده ۲۵۶ پرونده به مساحت ۴۳ هزار و ۲۲۶ هکتار بوده که با ۱۱۹ پرونده به مساحت ۱۰ هزار و ۴۷هکتار موافقت شده است.
این مسئول اضافه کرد: یک هزار و ۶۳۱ فقره پرونده در سال جاری در بخش تخریب و تصرف به مساحت دو هزار و ۱۶۰ هکتار در استان تشکیل شده که از این تعداد یک هزار و ۳۰۱ فقره پرونده رسیدگی و خلع ید شده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی گفت: در ۱۲۷ روستای استان بیش از ۳۳۰ هکتار زمین در اختیار بنیاد مسکن برای تامین و احداث مسکن روستایی اختصاص داده شده است و همچنین در قالب نهضت ملی مسکن ۵۰ هزار هکتار زمین در اختیار اداره کل راه و شهرسازی قرار داده شده است.
قائمی با اشاره به اینکه ۲۱ هزار همیار طبیعت در استان وجود دارد، ادامه داد: باید با فرهنگ سازی در جامعه، از محیط زیست و منابع طبیعی حفاظت کنیم و به نسل آینده تحویل دهیم.
برای حفظ دریاچه ارومیه، باید اقدامات جدی و گسترده‌ای انجام شود
