وضعیت نگران‌کننده دریاچه ارومیه
دریاچه ارومیه، یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های نمکی جهان و میراث طبیعی ایران، در مقایسه با مدت مشابه آبان‌ماه سال گذشته وضعیت بهتری را تجربه می‌کند؛ اما درعین‌حال، در مقایسه با بلندمدت، هنوز در شرایط وخیم و بحرانی قرار دارد. بر اساس اعلام سازمان آب منطقه‌ای آذربایجان غربی، تراز دریاچه ارومیه در ابتدای آبان‌ماه سال جاری به ۱۲۷۰.۱۰ متر رسید که نشان‌دهنده افزایش ۳۰ سانتی‌متری نسبت به سال گذشته است. همچنین، حجم آب دریاچه به ۱.۱۷ میلیارد مترمکعب افزایش‌یافته است. در مقابل، تراز آب دریاچه در ابتدای آبان‌ماه سال گذشته ۱۲۶۹.۸۰ متر و حجم آب ۰.۵۸ میلیارد مترمکعب بود.
باوجود این افزایش‌ها، باید توجه داشت که تراز کنونی دریاچه ارومیه نسبت به سال‌های پرآبی به‌ویژه سال‌های قبل از خشکسالی، حدود ۴ متر پایین‌تر است. این کاهش شدید آب باعث ایجاد بحران‌های زیست‌محیطی در منطقه شده است که آثار آن تا شعاع ۵۰۰ متری از دریاچه احساس می‌شود.
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که سدهای ساخته‌شده در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، به‌ویژه در سال‌های اخیر، نقش مهمی در تشدید خشکی این دریاچه ایفا کرده‌اند. این سدها علاوه بر محدود کردن جریان طبیعی آب، بر کیفیت آب و اکوسیستم‌های اطراف دریاچه نیز تأثیر منفی گذاشته‌اند.
درحالی‌که وضعیت فعلی دریاچه ارومیه کمی بهتر از سال گذشته است، اما ادامه روند خشکسالی و مدیریت نادرست منابع آبی می‌تواند به تخریب بیشتر این اکوسیستم ارزشمند منجر شود. به نظر می‌رسد نیاز به برنامه‌ریزی و اقدام فوری برای احیای دریاچه ارومیه و حفظ زیست‌بوم آن به‌شدت احساس می‌شود.
افزایش سطح آب دریاچه ارومیه به‌رغم بهبود نسبی وضعیت آن در سال جاری، به طور کامل پاسخگوی نیازهای زیست‌محیطی و اکولوژیکی منطقه نیست. کارشناسان محیط‌زیست و منابع آبی تأکید دارند که برای حفظ و احیای دریاچه ارومیه، باید اقدامات جامع و چندجانبه‌ای صورت گیرد.
ضرورت همکاری بین‌بخشی
یکی از چالش‌های اصلی در زمینه احیای دریاچه ارومیه، نیاز به همکاری بین‌بخشی میان نهادهای دولتی، محلی و سازمان‌های غیردولتی است. این همکاری می‌تواند شامل مدیریت بهتر منابع آب، کنترل مصرف آب در کشاورزی و صنعت، و افزایش آگاهی عمومی در مورد اهمیت دریاچه ارومیه باشد.
باید سیاست‌های کارآمدتری برای مدیریت منابع آبی به‌ویژه در حوضه آبریز دریاچه ارومیه اجرا شود. این شامل کنترل استفاده از آب در کشاورزی و شناسایی روش‌های آبیاری کارآمد است. ایجاد طرح‌های توسعه‌ای که با محیط‌زیست سازگار باشد، به‌ویژه در بخش کشاورزی و صنایع اطراف دریاچه، می‌تواند در کاهش فشار بر منابع آبی مؤثر باشد. حمایت از تحقیقات علمی در زمینه اکولوژی دریاچه ارومیه و پیگیری نتایج آن برای اتخاذ تصمیمات مدیریتی هوشمندانه‌تر از ضروریات است. برگزاری کمپین‌ها و برنامه‌های آموزشی برای افزایش آگاهی عمومی در مورد بحران آب و اهمیت دریاچه ارومیه می‌تواند به تغییر رفتارها و نگرش‌ها کمک کند.
دریاچه ارومیه باوجود نشانه‌های مثبت بهبود، هنوز در شرایط بحرانی قرار دارد و نیاز به اقدامات سریع و مؤثر برای احیای آن احساس می‌شود. اگرچه تراز دریاچه در مقایسه با سال گذشته افزایش‌یافته، اما این تغییرات کافی نیستند. حفظ این اکوسیستم نیازمند همکاری گسترده و تلاش‌های مشترک از سوی تمامی ذی‌نفعان است تا بتوانیم آینده‌ای پایدار و مطمئن برای دریاچه ارومیه و منطقه پیرامون آن رقم بزنیم.
رقیه وکیلی
