وعده صادق و کنش نظام اسلامی
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «حرف رک» به نقل از شبکه اطلاعرسانی راه دانا؛ علیرضا معاف در یادداشتی، به هفت سرفصل راهبردی در آستانه وعده صادق ۳ و کنشهای نظام اسلامی در تنبیه رژیم جعلی پرداخته است.
اول:
چه با مدل منطقی و چه با تلقی پدیدارشناختی، عقل و عقلانیت حکم میکند که نظام اسلامی، در تمهید و تدارک عملیات بی سابقه وعده صادق ۳ به نحوی باشد که رژیم صهیونیستی را به غایت گیج کند و به شدت تادیب کند. جریانات اصلی فلسفه علم قرن بیستم،صاحبان دو مدل منطقی-تحلیلی علم و مدل تاریخی-پدیدارشناختی علم هستند، مدل منطقی و تحلیلی فاقد باورپذیری روانشناختی و تاریخی است و مدل تاریخی، فاقد دقت تحلیلی. مدل متاخر و جدید فلسفه علم برنهاد جوانی است که در سالهای اخیر میکوشد عناصری از هر دوی این رویکردها را در یک مدل تلفیقی و ترکیبی و هیبریدی، تلفیق کند. چه با متدتحلیلی به صحنه وقایع منطقه بنگریم و چه با مدل تاریخی مواجهه جبهه مقاومت با رژیم صهیونیستی را فهم کنیم و چه از مدل تلفیقی و ترکیبی بهره ببریم، اثبات میشود که عملیات وعده صادق۳ باید متفاوت از قبل باشد و دستگاه محاسبات رژیم صهیونیستی را دچار اختلال اساسی کند.
دوم:
هر استراتژیست نظامی با یک نگاه ساده به منطقه میفهمد که اسرائیل برای یافتن نقطه مناسبی برای ایجاد شرایط آتش بس نمیجنگد بلکه از اکتبر پارسال، موقعیت و وضعیت خود را جنگ وجودی و تمام عیار و در مرز نابودی یا ماندن تعریف کرده است و وارد یک جنگ تمدنی و حیثیتی و آخرالزمانی و آرماگدونی شده است، شرایط کلان جنگ را با اطلاعات آشکار و علنی میکاویم: طی این مدت، اسرائیل بیش از ۵۰ هزار فلسطینی، حدود ۲۶۰۰ لبنانی و حدود ۴۰۰سوری را با وقاحت تمام و تام کشته(شهید کرده) است و در مقابل به کشته شدن بیش از ۱۷۸۰ نظامی و غیرنظامی اسراییلی (شامل ۹۰۰ نظامی) و اسارت صدها نفر و آوارگی دو ملیون نفر و فرار(مهاجرت) هزاران نفر تن داده است. این حجم هزینه و شدت جنگ در تاریخ جنگ های اسرائیل، قطعا بیسابقه است و البته اسراییل آمادگی کشتار چندبرابری و بی آبرویی صدبرابری را هم دارد.
دامنه جنگ تدریجا از غزه به لبنان، یمن، کرانه باختری، عراق ،سوریه، اردن و به خصوص ایران توسعه یافته است و اکنون و پس از حملات موشکی و پهپادی گسترده متقابل ایران و اسرائیل به پایتختها و خاک یکدیگر، میتوان گفت که ایران و اسرائیل در حال یک درگیری نظامی رسمی، مستقیم و جدی (هرچند فعلا محدود و کنترل شده) هستند؛ چه این نبرد را در یک محیط رئال، جنگ تمام عیار بخوانیم و یا با خواب زدگی جنگ نخوانیم! هم حملات موشکی ایران به خاک سرزمینهای اشغالی و هم حملات هوایی و موشکی اسراییل به اهداف نظامی مشخص با سطحی از موفقیت همراه بوده است و هیچ یک نمایشی و ویترینی و فانتزی نبوده است. حملات ایران در دو عملیات وعده صادق یک و دو ابعاد رسانه ای و روانی فراوانی داشت و ایران اراده کرد که به مردم منطقه و متحدانش، قدرت نظامی بی بدیلش را نشان دهد و ساکنان اسرائیل را نیز مستقیما بترساند، در مقابل اسرائیل نیز کوشید که عقب نماند و حملاتش نمود اجتماعی و رسانه ای داشته باشد و ایران را ضعیف و ضربه پذیر نشان دهد. علاوه بر اینها حملات هدفمند اسراییل و ترورهای فرماندهان نظامی و سیاسی جبهه مقاومت به مراتب موثرتر و خطرناکتر از حملات نظامی اش جلوه کرده است و هنوز ایران و متحدانش شرایط مقابله به مثل را در ترور سران اسراییل نداشته اند.
اسرائیل در بعد آسیب زدن به مردم و زیرساختهای مقاومت در غزه و لبنان (تخریب کامل ضاحیه) و حذف فرماندهان موثر در سطح اول جبهه مقاومت، دستاوردهای مهمی داشته هر چند نتوانسته است به نتایج ملموس و پایدار نظامی و سیاسی در روی زمین برسد، به طوری که تلفات نظامی اسراییل در اکتبر ۲۰۲۴ افزایش یافته و از حیث سیاسی موضع رسمی لبنان هنوز اجرای قطعنامه ۱۷۰۱ سال ۲۰۰۶ است.
اقتصاد ایران با تکانه های بیرونی و برخی خیانتهای داخلی، با کمال تاسف ناپایدار است و دامنه جنگ تا چهارراه استانبول تهران و راسته دلارفروشان امتداد یافته و از آن طرف اقتصاد اسراییل، به وضوح در آستانه ورشکستگی است و کشش یک جنگ طولانی تمام عیار را ندارد. راهبرد پیشینی ایران این بود که جنگ به خاکش کشیده نشود و حالا دیگر کشیده شده است و راهبرد اسراییل اتکا به پشتیبانی اقتصادی آمریکا و اروپا است که از هیچ کمکی فروگذار نمیکنند اما از خروج جنگ از کنترلشان وحشت دارند.
آمریکا، از طریق اسرائیل در پی تحمیل نظم القایی مورد نظر خود به منطقه خاورمیانه است که نتانیاهو نیز رسما آن را در سازمان ملل اعلام کرد و ایران و جبهه مقاومت مهمترین مانع تاریخی و اکنونی در برابر این نظم تحمیلی و جعلی هستند و هدف ثانوی این نظم جدید توسعه سلطه بر کشورهای عرب و منابع نفتی است که متاسفانه دولتهای عربی درک درستی از این توطئه ندارند.
آمریکا به دلایلی نظیر کنترل مسیر تجاری غرب آسیا و تسلط بر کریدورها و تضعیف بلندمدت ایران، از این جنگ بسیار سود می برد، اما می کوشد تا جنگ کاملا کنترل شده باشد و به سمت نابودی اسراییل نرود، بنابراین پشتیبانی صددرصد از لجستیک نظامی اسراییل را برعهده گرفته است و هیچ اقدامی بدون هماهنگی امریکا انجام نمیشود، همزمان اسراییل و آمریکا پذیرفته اند که وجهه رسانه ای و اعتبار اجتماعی و آبروی بین المللی، یعنی قدرت نرم خود را در این جنگ آخرالزمانی حتی در کشورهای همراهشان، هزینه حداکثری و حتی اتلاف کنند و منافع مادی و بلندمدت این جنگ تمدنی برای آنها بسیار ارزشمندتر از پرستیژ کشور و دولتشان نزد مردم کشورهای آسیا و آفریقا و آمریکای لاتین و مردم کشورهای غربی و اروپایی است.
ابعاد متکثر این جنگ سخت، اگر عمیق فهم نشود، تصمیمات ما دقیق نخواهد بود.
سوم:
با دو مقدمه فوق الذکر (ادله عقلی و شرایط محیط جنگ) اگر ایران در عملیات وعده صادق ۳ محکم تر و کوبنده تر و فراگیرتر عمل نکند، به زودی و در آینده و شاید بعد از انتخابات آمریکا، احتمال وقوع حملات هوایی گسترده مشترک آمریکا و اسرائیل علیه ایران، بسیار زیاد است.
بیانات رهبر انقلاب که به مسولان تکلیف کردند دستگاه محاسباتی اسراییل را به هم بریزند، الزام میکند که ایران فورا یک حمله و آفند و ضد حمله همه جانبه و مبتکرانه و بدیع و پشیمان کننده را آغاز کند.
حمله مقاومت به کارخانه هواپیماسازی در آکا و حملات هوشمند حزب الله به حیفا و حملات هدفمند انصارالله یمن در روزهای اخیر، میتواند گام پیشگام عملیات وعده صادق ۳ باشد. دقت کنید که اسرائیل و آمریکا در عملیات ۵ آبان برای اولین بار با یک حمله همه جانبه پدافند هوایی ایران را تست کردند و مزیتها و برخی حفره های آن را کشف کردند.
هرچند این حمله و عملیات اسرائیل با ۹۵ درصد شکست به پایان رسید و تقریباً تمام پهپادها و بیشتر موشک ها سرنگون شدند اما..
توجه داشته باشید که هدف غایی این حمله و اصل و بنای تهاجم آمریکا و اسرائیل به خاک ایران، مبتنی بر مدلاسیون نفوذ مستقیم یا غیرمستقیم در پدافند هوایی ایران بود و ممکن بود که با گسترش خلا رصد پدافندی با حملات موشکی در فاز ۱، در فاز ۲ با پرواز آزادانه جنگنده ها بر فراز ایران و بمباران هدفمند مراکز حساس ایران به سراغ فازهای بعدی یعنی حملات تروریست های داخلی و تهاجم ریزپرنده ها بروند و احتمالا حملات زمینی گروه های تجزیه طلب از خارج مرزها برای گرفتن برخی نقاط کلیدی در مناطق مرزی انجام شود(تست جیش الظلم در سیستان با شهادت ده مرزبان انجام شد).
با هوشمندی فوق العاده و تکنولوژی مناسب پدافند هوایی ایران به همراه غیرت عزیزان ارتشی و سپاهی، مرحله اول عملیات ۵ آبان شکست خورد اما خوانش دقیق برنامه دشمن و درسهایی که باید از آن گرفت نیز نباید رها شود. استراتژیستهای نظامی میدانند که بررسی ابعاد حمله ۵ آبان نشان میدهد که حمله احتمالی و وقیحانه رژیم صهیونیستی به ایران با مدل یک حمله اتمی با بیش از ۵۰ جنگنده که با ظرفیت کامل بارگیری شده و ۵۰ جنگنده با بار جزئی، کاملا امکان پذیر است و دشمن با آزمایش پدافند هوایی ایران و کشف ظرفیتهای چندلایه آن، میتواند در عملیات چندمرحلهای، شکافهای پدافند هوایی را با تعداد پرواز بیشتر و شلیک موشک های ضد راداری بیشتر باز کند و خطرات جدی برای ما ایجاد کند. اسرائیلی ها مدعی هستند که با حمله به تاسیسات تولید سوخت جامد، توانستهاند تولید سوخت موشک های پدافندی ایران را به حداقل برسانند که البته حرف دروغی است ولی به نظر می رسد که اسرائیل بخاطر شکستهای پی در پی فضاحت بار و آبروریزی بین المللی و فروریختن ابهت نظامی اش، میخواهد با تاکید بر این باور که ضربه ای به تولید موشک های پدافند هوایی ایران وارد کرده، حمله تهاجمی تری را اجرا کند. هرچند که این اتفاق باعث می شود خود را به دام مهلک بزرگتری بیاندازد اما ایران اکنون باید پیش دستی کند و حمله احتمالی خود را پیش از حمله مجدد اسرائیل با چند برابر استعداد عملیات وعده صادق ٢ یعنی هزاران موشک و اهداف مهمتر از قبل انجام دهد و نشان دهد که میتواند با تبدیل پایگاههای نظامی و هوایی اسرائیل به نقاط ضربهپذیر قطعی، برنامه بعدی آمریکا و اسرائیل برای حمله هوایی بزرگ به ایران را از بین ببرد و با نابودی درصد بالایی از توان هوایی اسرائیل و زدن پایگاه های اصلی آن، به ارکان جبهه مقاومت این فرصت را بدهد که در ضعف نیروی هوایی اسرائیل، مانورهای سرزمینی و عملیاتهای زمینی موثر انجام بدهند. تاکید گجدد این نکته لازم است که تلقی اسراییل از این جنگ، بازی شطرنج یا پوکر نیست، بلکه یک جنگ همه جانبه و تعیین کننده است و حالا که طوفان شده است ما هم باید تمدنی بیاندیشیم و طوفانی قدم برداریم. اتکا به مدل پینگ پنگی نیز باید از دستور کار نظامی کشور ما خارج شود.
چهارم:
استراتژی جنگ پینگپنگی، زمانی مناسب است که ما در مرحله شکستن اولیه خطوط قرمز دشمن باشیم و ما اولین کشوری باشیم که پایتخت اسرائیل را موشک باران کردیم یا ما اولین کسی باشیم که بعد از جنگ جهانی دوم نیروی دریایی آمریکا را در باب المندب شکست دهیم، اما از یک جایی به بعد با آشکارشدن سطح منازعه بی سابقه ایران، ضربات پینگ پنگی کارآمد نیست و دشمنی که همه خطوط قرمز آن از بین رفته و چیزی برای از دست دادن ندارد و برای بقاء میجنگد، سعی میکند آرام آرام به خطوط قرمز شما وارد شود و شما بعد از مدتی صبر بیجا و تعلل نابجا و تحلیل اشتباه، به دشمن فرصت داده اید تا تمام خطوط قرمز شما را هدف قرار دهد، بنابراین عملیات وعده صادق ۳ باید فارغ از مدل پینگ پنگی و به شکل آبشاری و کوبنده طراحی و اجرا شود.
فرماندهان نظامی کشور برای عبور از مدل پینگ پنگی باید به نکات زیر بیاندیشند:
الف: آیا ایران توان حمله شدید مرگبار را دارد؟ اسراییل، سه سال پیش یک مانور برای بدترین سناریوی حمله ایران را اجرا کرده است. ممکن است در یک شب هزار نفر هم در اسراییل هلاک شوند، اما این ضربه آن طور مرگبار نخواهد بود که دولت یا ارتش اسراییل را از کار بیاندازد، ضربه گیج کننده ما چیست؟
ب: طرف اصلی و طراح این جنگ آمریکاست که دارد از اسراییل به عنوان یک پادو و کارگزار برای تغییر توازن قوا در جهان استفاده می کند. آمریکا نسبت به تلفات انسانی حساس است، اما سوال این است که ما تا چه حد توان وارد کردن تلفات به آمریکا در شرایط آفندی را داریم؟
ج: حتما در این سناریوی پیشنهادی، طرف مقابل هم ضدحمله گسترده خواهد کرد. سناریوی بعدی چیست؟ وضعیت پدافندی کشور چقدر توانایی مقاومت دارد؟ زیرساخت های حیاتی چقدر قابل دفاع است؟
د: از همه مهمتر نظام جمهوری اسلامی ایران چقدر حاضر است به مردم اعلام کند ما در وضعیت جنگی هستیم و آرایش کشور جنگی است؟ اعلام ورود به جنگ واقعی به کنار، آیا سیستم مدیریتی کشور حاضر است مانور وضعیت جنگی را در تهران و کشور برگزار کند؟
همراه سازی مردم و اتحاد مسوولان بسیار ضروری است.
پنجم:
در همه طراحی ها باید بدانیم که گریزی از افزایش تنش نیست و افزایش تصاعدی و لگاریتمی جنگ، وابسته به ماهیت این نبرد دو جانبه ای است که ایران و اسرائیل درگیر آن هستند، در «مارپیچ تصاعدی تنش» که هدف از آن، ارتفاع گرفتن درگیری تا رسیدن به نقطه توقف طرف مقابل است، اساساً غافلگیری حریف، معنایی ندارد و حریف از کیفیت و بازه زمانی احتمالی عملیات شما آگاه است و این آگاهی هم بیشتر حاصل مدلسازی رفتارهای پیشین است (نه هماهنگی و انتقال پیام). آنچه اهمیت دارد، نه غافلگیری، بلکه «طراحی بموقع و درست گام بعدی» است و نباید تاخیر کرد. گام ها در چنین جنگی هرچند ماهیتا تدریجی و چند مرحله ای هستند اما میتواند دامنهدار و بلندمدت باشد( تا رسیدن به نقطه توقف و احیای بازدارندگی برای یکی از طرفین و یا نابودی و فروپاشی طرف مقابل).
مردم (ایران، اعراب و جهان) چون از این شکل جدید جنگ ترکیبی آگاه نیستند، گاهی تصور میکنند که اطلاع رسانی قبلی و زد و بندی در کار است و این تصور اشتباه را باید با آگاهی بخشی نسبت به ماهیت درگیری های اخیر، تغییر داد. ۶۰ روز تاخیر در پاسخ قبلی در مردادماه، باعث قطعی شدن تصمیم وحشیانه رژیم صهیونیستی در شهادت سید حسن نصرالله شد و اصلی ترین عاملی که باعث مهار رفتار رژیم سفاک شده است تصمیم بر عملیات وعده صادق ۲ و قدرت سخت ما بود و مردم باید بدانند که دلیل آنکه تهران، ضاحیه یا غزه نشده است، فقط و فقط قدرت است و ارهاب دشمن توسط ما. رهبر انقلاب تصریح کردند دستگاه محاسباتی رژیم را به هم بزنیم، فلذا باید مدل جدیدی فراتر از دفعات قبل تدارک شود و واقعیت این است که ما امکانات ایجاد یک تغییر محاسبه «پایدار» در ادراک دشمن از طریق «سلسله عملیاتهای کوبنده و زنجیره ای» را داریم و میتوانیم «ضربات کاری پشیمان کننده» به دشمن بزنیم. دشمن ما هم که حتی ملاحظات اخلاقی ما را ندارد، اگر امکانش را داشته باشد، ضربه وحشیانه و متحیرکننده را وارد میکند، بنابراین ما عملا دچار چندمعادله و چند مجهولی نیستیم و فقط ۱ گزینه پیش رو داریم و حرکت بر همین مدار فعلی (نردبان تشدید متناسب تنش) و استفاده از استراتژی “موازنه وحشت” و “فرسایش ترس” دیگر پاسخگو نیست و این تلقی که که نهایتاً با توجه به اینکه اکثریت جامعه اسراییل، ۲ پاسپورتی است، به نفع راهبرد ایران خواهد بود که دست به عصا و محتاط حرکت کند حرف دقیقی نیست، بنابراین عملیات وعده صادق ۳، نباید یک عملیات متوازن و ترازمند و محدود باشد و حتما باید معادلات را تغییر دهد.
ششم:
دستور روشن رهبر شجاع انقلاب در خصوص وعده صادق۳، بیش از این به تفسیر و تاویل و تاخیر نیاز ندارد، اقدام عملی و فوری و شجاعانه میخواهد؛ شتابزده نمیشویم، اما تعلل هم نمیکنیم و نباید تعلل کنیم.
بیان ۶ آبان رهبر انقلاب مبیّن بود و بنان این بیان خوشبنیان باید بنا شود. اسرائیل دهههاست که نشان داده در حالت عادی و نرمال و فرمال، مایل به قطع شرارت هایش نیست، مگر اینکه با ضربهای محکم و کاری سرجایش بنشیند.
مثال جلوی چشم همگان، اوضاع نابسامان سوریه است! اسرائیل هر روز، به صورت منظم و علنی، افراد و اماکنی را در سوریه هدف حملات تروریستی خود قرار میدهد! چون در این عرصه قدرت بازدارندهای را احساس نمیکند و پاسخ لازم را از ارتش و دولت سوریه دریافت نمیکند! اسرائیل با ترور شهیدان سیدرضی، زاهدی، حاج رحیمی، اسماعیل هنیه، ابراهیم عقیل، یحیی سنوار، سید هاشم صفیالدین و بخصوص مجاهد کبیر سیدحسن نصرالله نشان داده که این نبرد را به صراحت سران جنایتکارش، نبرد مرگ و زندگی و جنگ حذف و بقاء میداند و قصد عقبنشینی یا حتی کم کردن حملات خود را ندارد. اگر غفلت کنیم و ساده اندیش باشیم و کوچک انگاری کنیم این عبور مستمر از خطوط قرمز، یعنی خط سیر تصاعدی و زنجیرهای ترور و خشونت و تجاوز، در مورد خاک ایران نیز شکل خواهد گرفت؛اگر پاسخ تعدی به خاک ایران را به شکل پشیمانکننده و گیجکننده و قدرتمندانهای دریافت نکند.
استراتژی دوبعدی رهبرانقلاب که همراهی توأمان رجا و تبشیر و بشارت (به اقتدار ایران و قویتر شدن ایران در آینده) و خوف و انذار (از ترس و عدم پاسخ و توجیه نبودن برخی مسئولین از مدل فعلی نبرد حیثیتی و مرگ و زندگی) را داشت، ناظر به درک عمیق و عریق دشمن است و هر تفسیر به رأیی از سخنان رهبر انقلاب، مبنی بر عدم پاسخ یا مماشات با پوشش ساختگی حفظ مصالح مردم، دعوت عملی سگ هار و رژیم وحشی به ادامهی تجاوز به خاک ایران است و اتفاق ۵ آبان به یک رخداد تکرارشونده در رفتار صهیونیستها تبدیل خواهد شد(این فرضیه را دست کم نگیرید).
هفتم:
البته همراه سازی حداکثری ملت ایران، واجب قطعی و ضروری است و علاوه بر رسیدگی به مشکلات معیشتی مردم و حل و فصل سریع مسائل اقتصادی مبتلابه مردم، تولید یک روایت ایرانی و همگانی و ملی از این نبرد تاریخی ضروری است. روایت کلان از بالا کفایت نمیکند و به خرده روایتهای از پایین نیازمندیم. مردم باید با نظام همراه باشند تا مسوولین کشور بدانند جنگ خود با اسرائیل را چگونه و تا کجا و تا چه سطحی میتوانند پیش ببرند؟ دوام و تابآوریِ ایران در این جنگ به توجیه موجه آن در ذهن و دل مردم و جوانان برمیگردد. جنگ جدی با اسرائیل در برههی کنونی تنها زمانی برای همه مردم قانع کننده میشود که نه صرفا با مدل تبلیغی محض و نه صرفا در قالب یک امر فراملی (مثلا مداخلهی تمدنی ما در سرنوشت ملتهای دیگر) و نه صرفا در قالب یک امر ایدئولوژیک (مثلا رویکرد انقلاب ۵۷) و نه صرفا در قالب یک امر دینی (مثلا دستور اسلام) و حتی نه صرفا در قالب یک امر انسانی (مثلا مبارزه با شریر قاتل کودک کش) و نه صرفا در قالب یک امر الاهیاتی (مثلا مبارزه با شر مطلق)، بلکه در قالب یک ضرورت ملّی و فهم ملی و درک ایرانی تقریر شود: ضرورتی برآمده از وجود کشور ایران و حفظ ایرانیت ایران و بقاء ملت ایران و سرافرازی آینده ایران. اگر اینطور نگاه کنیم، خواهیم دید که چرا رتوریکِ (فن و هنر اقناع و ترغیب) امام موسی صدر و یا ادبیات رسمی ج.ا در توجیه این جنگ ناکافی و یا ناکام است. خواهیم دید که چرا نشر پیدرپیِ تصاویر تأثربرانگیز شرارتهای اسرائیل در غزه، غم میسازد اما مُشتِ بر قبضه را محکم نمیکند و اشکها به اقدامها تبدیل نمیشود. خواهیم فهمید که چرا چشمها در گوشهوکنار جهان این همه تصویر غمانگیز را میبینند اما پا پیش نمیگذارند. چنین جنگی در چنین مقطعی باید در قالب یک ضرورتِ ملّی تقریر شود و سپس، این تقریر، مدل جهانی پیدا کند. ضرورت ملّیِ جنگ زمانی عیان خواهد شد که اسرائیل تهدیدی وجودی برای ایران و ایرانیت ایران باشد و سپس ملتهای منطقه بفهمند که اسراییل تهدید وجودی برای زیست فعلی و آینده آنهاست. البته «تقریر جنگ» صرفاً ساختنِ یک روایت محض نیست و مدعیان «جنگ روایتها» غالبا نمیدانند چه میگویند و چرا می گویند. آنها گمان دارند که با بازی زبانی صرف و واژه بازی میتوانند روایت بسازند و در جنگ پیش بروند، اما «تقریر» فراتر از آن است: تقریر مسلط و روایت هژمون و غالب، یعنی رتوریکی جهانساز که آدمها تا آن را میشنوند، علاوه بر هم زبانی، از عمق وجود با آن همدل میشوند و در جهان برآمده از آن سُکنی میگزینند و در آن جهان زیست جدیدی آغاز میکنند. جهان مقاومت.
برای این نبرد تاریخی باید مردم را همراه کرد. وعده صادق ۳ با همه شدت و غلظتش نیاز به پیوست اجتماعی فراگیر دارد.
علیرضا معاف