آذربایجان‌غربی قطب اصلی تولید گندم کشور است
به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «حرف رک»؛ آذربایجان‌غربی، یکی از استان‌های مستعد کشاورزی در ایران، طی سال‌های اخیر توانسته در حوزه تولید محصولات استراتژیک به‌ویژه گندم به موفقیت‌های چشمگیری دست یابد با توجه به شرایط اقلیمی، منابع آبی محدود و تغییرات در الگوهای بارشی این استان همواره با چالش‌های متعددی روبه‌رو بوده است.
اما به‌رغم این مشکلات، تلاش‌های گسترده‌ای از سوی سازمان جهاد کشاورزی و کشاورزان منطقه برای بهبود شرایط کشت و افزایش تولید محصولات صورت گرفته است حمایت‌های دولت ارائه تسهیلات مناسب و بهره‌گیری از تکنیک‌های نوین کشاورزی نقش موثری در ارتقای بهره‌وری و دستیابی به این دستاوردهای بزرگ داشته‌اند.
خسرو شهبازی رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی یکی از افرادی است که نقش کلیدی در هدایت برنامه‌های کشاورزی استان و بهبود تولید محصولات داشته است در سال زراعی گذشته، آذربایجان‌غربی موفق به شکستن رکورد تولید گندم برای دومین سال متوالی شد.
این استان با تولید و خرید تضمینی ۶۷۵ هزار تن گندم یکی از قطب‌های مهم تولید گندم در کشور محسوب می‌شود این موفقیت نتیجه هماهنگی میان کشاورزان و مسئولان استانی و به‌کارگیری استراتژی‌های نوین برای مدیریت منابع و افزایش بهره‌وری است.
آذربایجان‌غربی به دلیل موقعیت جغرافیایی و آب‌وهوای متنوع همیشه یکی از قطب‌های مهم کشاورزی در کشور بوده است این استان با دارا بودن منابع طبیعی غنی و زمین‌های حاصل‌خیز پتانسیل زیادی برای تولید انواع محصولات کشاورزی دارد با این حال، تغییرات آب‌وهوایی و کاهش منابع آبی در سال‌های اخیر، فشار زیادی بر سیستم کشاورزی این منطقه وارد کرده است در این شرایط مسئولان و کشاورزان با استفاده از تکنولوژی‌های نوین و روش‌های مدرن کشاورزی سعی در افزایش بهره‌وری و کاهش اتلاف منابع دارند حمایت‌های دولتی و طرح‌های توسعه‌ای نیز کمک شایانی به بهبود تولید و مدیریت منابع در این استان کرده است.
یکی از محصولات استراتژیک که سهم زیادی در تأمین امنیت غذایی کشور دارد گندم است که آذربایجان‌غربی با کشت گندم در سطح وسیعی از مزارع خود نقشی حیاتی در تأمین این محصول ایفا می‌کند برنامه‌ریزی‌های دقیق، اصلاح الگوی کشت، استفاده از بذرهای مقاوم و اقدامات عملیاتی در مقابله با آفات و بیماری‌ها از جمله تدابیری بوده است که باعث شده تا این استان در زمینه تولید گندم موفق عمل کند این تلاش‌ها نه تنها به تأمین نیاز داخلی کمک کرده بلکه به ارتقای امنیت غذایی کشور نیز انجامیده است.
خبرنگار حرف رک، به‌منظور بررسی دقیق‌تر این موضوع، گفتگویی تفصیلی با خسرو شهبازی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی، ترتیب داده است تا از نزدیک با دستاوردها، چالش‌ها و برنامه‌های آینده این حوزه آشنا شویم.
حرف رک: در سال زراعی گذشته شاهد شکسته شدن رکورد تولید گندم در آذربایجان غربی بودیم. آیا می‌توانید توضیح دهید که چه عواملی منجر به این موفقیت شد؟
شهبازی: بله، در سال زراعی گذشته توانستیم با خرید تضمینی ۶۷۵ هزار تن گندم رکورد تولید را برای دومین سال متوالی بشکنیم این موفقیت نتیجه یک کار تیمی بزرگ بین کشاورزانسازمان جهاد کشاورزی و سایر نهادهای مرتبط بود عواملی مانند آموزش‌های ترویجی به کشاورزان، استفاده از بذرهای اصلاح‌شده، مکانیزاسیون کشاورزی و همچنین مبارزه با علف‌های هرز و آفات تأثیر قابل توجهی بر افزایش تولید داشتند حمایت‌های مالی و تسهیلات بانکی هم در این مسیر بسیار مؤثر بودند.
علاوه بر این، شرایط اقلیمی مناسب در برخی مناطق استان و مدیریت صحیح منابع آب نیز نقش مهمی در این دستاورد داشته است ما با اجرای طرح‌های مدیریت منابع آب و بهره‌برداری بهتر از آب‌های زیرزمینی توانستیم به کاهش مصرف آب در کشاورزی کمک کنیم.
حرف رک: با توجه به شرایط اقلیمی و محدودیت منابع آبی، چگونه توانستید بهره‌وری کشت گندم را در استان افزایش دهید؟
شهبازی: ما در استان آذربایجان‌غربی با چالش‌های زیادی در حوزه منابع آبی مواجهیم، اما به‌کارگیری روش‌های نوین آبیاری و تغییر الگوی کشت نقش بسزایی در بهینه‌سازی مصرف آب داشته است یکی از مهم‌ترین برنامه‌های ما استفاده از سیستم‌های آبیاری تحت فشار و قطره‌ای در مزارع گندم است. همچنین، تنوع در انتخاب ارقام مقاوم به شرایط اقلیمی استان نیز به افزایش بهره‌وری کمک کرد به‌عنوان مثال، ارقام گندم پیشگام، میهن، حیدری، حیران و زرینه در مزارع آبی و واران، صدرا، باران و آذر در مزارع دیم کشت شده‌اند که این ارقام، ضمن مقاومت به کم‌آبی، عملکرد بالایی در تولید محصول داشته‌اند.
حرف رک: در زمینه مبارزه با آفات و بیماری‌ها چه اقداماتی انجام داده‌اید تا از ضایعات محصول جلوگیری شود؟
شهبازی: یکی از اصلی‌ترین اهداف ما در سازمان جهاد کشاورزی، افزایش تولید و در عین حال کاهش ضایعات محصولات است برای این منظور، مبارزه با علف‌های هرز، آفات و بیماری‌ها را به‌عنوان یکی از اولویت‌های اصلی در دستور کار قرار داده‌ایم.
طرح‌های مربوط به جهش تولید در گندم‌زارها، شامل برنامه‌های پیشگیرانه و مبارزه فعال با آفات مانند سن گندم و زنگ گندم بوده است این برنامه‌ها به‌طور منظم و به‌وسیله کارشناسان کشاورزی در تمامی مزارع استان پیاده‌سازی شده و نتایج مثبتی به‌دنبال داشته است.
حرف رک: شما اشاره کردید که از بذرهای اصلاح‌شده در مزارع استفاده می‌کنید. آیا این بذرها تأثیری در افزایش تولید داشته‌اند؟
شهبازی: قطعاً استفاده از بذرهای اصلاح‌شده یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت در افزایش تولید گندم است این بذرها از لحاظ ژنتیکی بهبود یافته و مقاوم‌تر به شرایط مختلف اقلیمی و آفات هستند استفاده از این بذرها به ما این امکان را می‌دهد که در شرایط کم‌آبی و تغییرات اقلیمی، همچنان بتوانیم محصولی با کیفیت و بازدهی بالا داشته باشیم در استان ما، بذرهایی مانند پیشگام و میهن در مزارع آبی و واران و صدرا در مزارع دیم کشت می‌شوند که همه این‌ها تاثیر مثبتی بر میزان تولید داشته‌اند.
حرف رک: برنامه‌های آتی سازمان جهاد کشاورزی برای بهبود شرایط تولید گندم در استان چیست؟
حرف رک: ما برای آینده برنامه‌های جامعی داریم که هدف اصلی آن‌ها افزایش بهره‌وری و حفظ منابع طبیعی است یکی از اصلی‌ترین برنامه‌ها، توسعه مکانیزاسیون کشاورزی و گسترش استفاده از تکنولوژی‌های نوین در کشت و تولید محصولات است همچنین، ادامه حمایت‌های مالی و ارائه تسهیلات به کشاورزان و تقویت آموزش‌های ترویجی برای افزایش دانش و مهارت‌های آن‌ها از دیگر اولویت‌های ما است.
علاوه بر این، توجه ویژه به موضوع حفاظت از منابع آب و توسعه کشت‌های کم‌آب‌بر مانند پسته نیز در دستور کار قرار دارد تا بتوانیم با چالش‌های محیطی بهتر مقابله کنیم و در عین حال امنیت غذایی کشور را حفظ کنیم.
همچنین، یکی از اهداف مهم دیگر ما در آینده، ترویج کشاورزی پایدار و استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر در فرآیند تولید محصولات کشاورزی است در این راستا، برنامه‌ریزی‌هایی برای استفاده از انرژی خورشیدی و دیگر فناوری‌های سبز برای کاهش مصرف انرژی فسیلی در دست اجرا است. با ایجاد زیرساخت‌های لازم برای استفاده از این منابع، نه تنها به کاهش هزینه‌های تولید کمک خواهیم کرد بلکه نقش مهمی در حفظ محیط زیست و کاهش آلودگی‌های ناشی از سوخت‌های فسیلی ایفا خواهیم نمود. این اقدامات در کنار اصلاح الگوی مصرف آب، به ما امکان می‌دهد تا تولیدات کشاورزی را با کیفیت بالاتر و تاثیرات منفی کمتر بر محیط زیست دنبال کنیم.
حرف رک: آیا با توجه به چالش‌های اقلیمی، فکر می‌کنید که این روند افزایش تولید گندم در سال‌های آینده هم ادامه خواهد داشت؟
شهبازی: با تداوم برنامه‌های حمایتی و استفاده از تکنولوژی‌های نوین کشاورزی، امیدواریم که روند افزایش تولید ادامه پیدا کند. البته چالش‌هایی مانند تغییرات اقلیمی و کمبود آب همواره وجود دارند، اما ما با استفاده از روش‌های مدرن و مدیریت دقیق منابع، تلاش می‌کنیم که این موانع را پشت سر بگذاریم و همچنان به بهبود عملکرد تولید گندم در استان کمک کنیم.
تنظیم و گفتگو از نجیبه معصومی سرای
