«بیدمشک» در ارومیه از عرق‌گیری تا ارز‌آوری
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «حرف رک» در دل طبیعت سرسبز آذربایجان غربی، گیاهی خوشبو به نام بیدمشک، نویدبخش بهار و سرآغاز فصل جدیدی از کشاورزی و صنعت عرق‌گیری در این منطقه است. با آغاز فصل برداشت، بیش از ۶۰ هزار هکتار از اراضی استان، شاهد رونق اقتصادی حاصل از این گیاه ارزشمند هستند.بیدمشک را می‌توان به‌صورت درختچه‌هایی که در کنار نهرها یا در حاشیه باغ‌های شهرهای آذربایجان غربی به خصوص در شهرهای ارومیه، سلماس و خوی کاشته می‌شود دید، بیدمشک با نام آذربایجان غربی بخصوص ارومیه عجین است به‌طوری‌که نقل بیدمشک به‌ویژه نوع ابریشمی آن و انواع عرق حاصل از بیدمشک با مصارف درمانی و دارویی شهرت خاصی در کشور و منطقه دارد.
برداشت و فراوری
بیدمشک که در زبان محلی به «بیدمیش» و «پیش پئشا» شناخته می‌شود، از خانواده گیاهان بید بوده و دارای سنبله‌های معطر است. این گیاه که در مناطق معتدل و مرطوب رشد می‌کند، پیش از باز شدن برگ‌ها شکوفه می‌دهد و بهار را به این مناطق می‌آورد. با آغاز فصل برداشت، زنان منطقه با استفاده از وسایل سنتی موسوم به نی‌قازان، به عرق‌گیری از این گیاه می‌پردازند. این فرایند نه‌تنها موجب اشتغال‌زایی شده، بلکه به تولید سالانه ۲.۵ میلیون لیتر عرق بیدمشک منجر می‌شود که از نظر اقتصادی بسیار حائز اهمیت است.
خواص و کاربردها
بیدمشک به دلیل داشتن خواص درمانی متعدد، از جمله تقویت قلب، مفرح روح، ملین‌مزاج، ضد سردرد و دردهای عضلانی، پایین‌آورنده قند خون و آرام‌بخش، در طب سنتی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
عرق بیدمشک که به‌عنوان شربتی گوارا در پذیرایی از میهمانان نوروزی به کار می‌رود، در رفع کم‌خونی، ناراحتی‌های قلبی و عروقی، تسکین اعصاب و دردهای رماتیسمی نیز کاربرد دارد. همچنین، نقل سوغات ارومیه با استفاده از این عرق معطر تهیه می‌شود و به دلیل کیفیت و عطروطعم مطبوع، موردتوجه مسافران و گردشگران قرار گرفته است.
جایگاه اقتصادی و فرهنگی
بیدمشک که با نام آذربایجان غربی و به‌خصوص ارومیه عجین است، نه‌تنها به‌عنوان یک محصول کشاورزی، بلکه به‌عنوان یک نماد فرهنگی و اقتصادی در این منطقه شناخته می‌شود. تولید و فراوری این گیاه، نه‌تنها به تقویت اقتصاد محلی کمک می‌کند، بلکه بخشی از هویت و میراث‌فرهنگی آذربایجان غربی را نیز تشکیل می‌دهد.
می‌توان گفت که بیدمشک، با تمام خصوصیات و جایگاه خود، بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی مردم آذربایجان غربی است و با هر شکوفه‌ای که می‌دهد، داستانی از تلاش، زیبایی و زندگی را روایت می‌کند.
پیش‌بینی تولید 1200 تن بیدمشک در آذربایچان غربی
خسرو شهبازی رئیس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان غربی با اشاره به کشت بیدمشک در استان اظهار کرد: بیدمشک را می‌توان به صورت درختچه‌هایی که در کنار نهرها یا در حاشیه باغ‌های شهرهای آذربایجان غربی بخصوص در شهرهای ارومیه، سلماس و خوی کاشته می‌شود مشاهده کرد.
وی ادامه داد: ۶۰ هکتار از باغ‌ها و حاشیه باغ‌های استان زیر کشت گیاه بیدمشک است که حدود ۲.۵ میلیون لیترعرق بیدمشک از باغات این مناطق تولید و استحصال می‌شود.
شهبازی تصریح کرد: معمولاً کار برداشت این محصول از اواخر اسفند ماه آغازمی شود و بسته به آب و هوای منطقه حدود ۱۵ تا ۳۰ روز ادامه دارد و طی امسال پیش‌بینی می‌شود 800 تا 1200 تن بیدمشک در استان برداشت شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی اضافه کرد: پیش‌بینی می‌شود امسال همانند سال‌های گذشته 2.5 لیتر عرق بیدمشک در استان استحصال شود.
وی با بیان اینکه تولیدات امسال نسبت به سال گذشته افزایش دارد عنوان کرد: محصول بیدمشک صادر نمی‌شود اما مصحول فراوری شده مانند نقل و عرق بیدمشک صادر می‌شود.
شهبازی خاطرنشان کرد: چندین کارخانه عرق‌گیری در استان وجود دارد و پیش‌بینی می‌شود امسال ۲/۵ میلیون لیتر عرق بیدمشک در استان استحصال شود.
بیدمشک گیاهی کم نیاز و مقام است
محمد امین شهابی کارشناس گیاهان دارویی در خصوص خاصیت دارویی بیدمشک اظهار کرد: بیدمشک، که از دیرباز مورد توجه پزشکان بوده، به‌دلیل خواص درمانی بالا، در بسیاری از خانه‌ها یافت می‌شود.عرق بیدمشک، که از گل‌های درختچه‌ای به همین نام تهیه می‌شود، دارای خواص دارویی فراوانی است.
وی ادامه داد: این عرق به دلیل داشتن ترکیباتی مانند ژرانیون، سالیسین و تانن، می‌تواند به کاهش قند خون کمک کند و برای افراد دیابتی مفید باشد. همچنین، به عنوان یک ماده آرام‌بخش، در تسکین اعصاب و ناراحتی‌های قلبی و همچنین به عنوان یک مسکن برای درد و خستگی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
شهابی تصریح کرد: این عرق همچنین می‌تواند اشتها را افزایش و به کاهش تب کمک کند و به‌عنوان یک داروی مؤثر برای تقویت قلب و اعصاب شناخته شده است و مصرف آن به صورت مخلوط با آب سرد و کمی شکر یا عسل می‌تواند به حفظ سلامت قلب در دوران پیری کمک کند.
وی گفت: برای بهره‌مندی از خواص درمانی عرق بیدمشک، توصیه می‌شود که قبل از هر وعده غذایی یک استکان از آن مصرف شود. این عرق همچنین می‌تواند به عنوان یک افزودنی خوش طعم و خوشبو در شربت‌ها و نوشیدنی‌های دیگر به کار رود.
کارشناس گیاهان دارویی ادامه داد: شربت عرق بیدمشک، که به‌صورت سرد سرو می‌شود، حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی متنوعی است و منبع خوبی از اسیدهای آمینه، اسیدفولیک، اسید سیتریک، اسیدهای چرب امگا ۳، پروتئین، آنتی‌اکسیدان و کربوهیدرات است.
وی تصریح کرد: شربت بیدمشک با تخم شربتی، که با عرق بهار نارنج ترکیب می‌شود، یک نوشیدنی آرامش‌بخش است که می‌تواند به تقویت قلب و اعصاب کمک کند و در درمان بی‌خوابی و اختلالات عصبی مؤثر باشد. تخم شربتی، که سرشار از کلسیم است، به جلوگیری از پوکی استخوان کمک می‌کند و ترکیب این مواد می‌تواند به رفع استرس و تجربه خوابی آرام قبل از خواب کمک کند.
شهابی افزود: برای حفظ خواص درمانی عرقیات گیاهی، باید به نگهداری مناسب آن‌ها توجه کرد. نگهداری طولانی مدت و نامناسب می‌تواند به تبخیر و جدا شدن اسانس‌ها منجر شود. بنابراین، باید از ورود هوا به داخل ظروف جلوگیری کرده و آن‌ها را در یخچال و ظروف شیشه‌ای دربسته نگهداری کنید. همچنین، در زمان خرید، به تاریخ مصرف و شماره بهداشت محصولات توجه کنید تا از کیفیت و سلامت آن‌ها اطمینان حاصل کنید.
کارشناس گیاهان دارویی یادآور شد: در فصول گرم سال، استفاده از شربت‌ها و نوشیدنی‌هایی که حاوی عرقیات گیاهی هستند، می‌تواند به حفظ سلامت و تندرستی بدن کمک کند. بهارنارنج، بیدمشک، گلاب و کاسنی از جمله عرقیاتی هستند که می‌توانند به تأمین نیازهای تغذیه‌ای بدن در این شرایط کمک کنند.
یکی از کشاورزان اهل ارومیه که به مدت 10 سال اقدام به کشت بیدمشک کرده است اظهار کرد: بیدمشک گیاهی مقاوم و کم نیاز است. در آب و هوای آذربایجان غربی که زمستان‌های سرد و تابستان‌های گرم داریم، بیدمشک خوب رشد کرده و بازده خوبی دارد.
وی با اشاره به چالش‌های کشت بیدمشک عنوان کرد: یکی از بزرگترین چالش‌ها، مدیریت آفات و بیماری‌ها و سرمازدگی است ما باید مراقب باشیم تا گیاهان سالم بمانند و بتوانند محصول خوبی تولید کنند.
محمدی ادامه داد: بیدمشک و محصولات فراوری شده یکی از محصولات صادراتی است که کشت این محصول به افزایش درآمد کشاورزان کمک کرده و به اقتصاد منطقه رونق می‌بخشد.
این کشاورزی اهل ارومیه با اشاره به لزوم حمایت مسئولین برای کشت این محصول پرخاصیت یادآور شد: لازم است برای فراوری و استحصال از محصول بیدمشک تکنولوژی‌های جدیدی برای افزایش بهره‌وری به‌کار گرفته شود و همچنین بازارهای جدیدی برای صادرات بیدمشک و محصولات فراوری شده در نظر گرفته شود.
خاطرنشان می‌شودبیدمشک درختچه زینتی است که گل‌های معطر شبیه دم گربه و زرد کمرنگی دارد. معمولاً گل‌های بیدمشک قبل از برگ‌ها رشد می‌کنند. این گیاه را به اسم‌های دیگری مثل شاه بید، گربه بید، بید مصری، بید طبری و غیره هم صدا می‌زنند.به اسانس معطری که از این گیاه تهیه می‌شود عرق بیدمشک می‌گویند که علاوه بر عطر دلنشین از خواص درمانی فوق‌العاده‌ای هم برخوردار است. این گیاه طبع سرد و مرطوب دارد و برای تسکین سردردهای مزاجی در طب سنتی تجویز می‌شود. وجود ترکیباتی مثل تانن در این گیاه باعث رفع درد و خستگی و تقویت قلب است و به نوعی آرام‌بخش گیاهی محسوب می‌شود.
انتهای خبر/
