توسعه پایدار خوی در گرو برنامه‌ریزی اصولی
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «حرف رک» شهر خوی، واقع در شمال غربی ایران و استان آذربایجان غربی، یکی از شهرهای تاریخی و استراتژیک ایران و یکی از قطب‌های اقتصادی آذربایجان غربی به شمار می‌رود. این شهر با توجه به موقعیت جغرافیایی، تاریخ غنی و منابع طبیعی، این شهرستان را به یک منطقه جذاب برای سرمایه‌گذاری تبدیل کرده است؛ بنابراین شهرستان خوی ظرفیت‌های قابل‌توجهی در حوزه‌های مختلف اقتصادی دارد؛ اما درعین‌حال با چالش‌هایی نیز مواجه است که توسعه پایدار آن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
خوی، مستعد توسعه اقتصادی ویژه است
کریم علی‌نژاد فرماندار خوی با برشمردن ظرفیت‌های اقتصادی شهرستان خوی تشریح کرد: شهرستان خوی در حوزه کشاورزی و دامپروری از دیرباز یکی از مراکز مهم کشاورزی در شمال غرب کشور بوده و به دلیل داشتن خاک حاصلخیز، آب‌وهوای معتدل و منابع آبی مانند رودخانه قطور، شرایط مناسبی برای کشت محصولات کشاورزی دارد. محصولات عمده خوی شامل گندم، جو، سیب‌زمینی، و محصولات باغی مانند سیب و زردآلو است. همچنین، این شهر قطب تولید عسل در کشور محسوب می‌شود و کیفیت بالای عسل خوی آن را به برندی ملی و حتی بین‌المللی تبدیل کرده است.
وی در ادامه به بحث صنعت و معادن خوی نیز پرداخت و گفت: خوی باوجود ظرفیت‌های معدنی مانند سنگ‌های تزیینی و مواد معدنی مختلف، هنوز نتوانسته است به طور کامل از این ظرفیت‌ها بهره‌برداری کند. همچنین، فعالیت‌های صنعتی در این منطقه بیشتر به صنایع کوچک و متوسط محدود می‌شود. برخی کارخانه‌های تولیدی در حوزه مواد غذایی و صنایع‌دستی در شهر فعال هستند، اما نیاز به سرمایه‌گذاری و توسعه بیشتر در این بخش احساس می‌شود.
فرماندار خوی موقعیت تجاری و مرزی شهرستان خوی را ویژه توصیف کرد و اظهار داشت: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های اقتصادی خوی، نزدیکی به مرز ترکیه و قرارگرفتن در مسیر ترانزیت کالا میان ایران و کشورهای همسایه است. این موقعیت جغرافیایی، امکان گسترش تجارت و بازرگانی را برای شهر فراهم کرده است و بازارچه مرزی رازی یکی از مهم‌ترین مراکز تجاری شهر است که نقش مهمی در اقتصاد منطقه ایفا می‌کند.
علی‌نژاد با بیان اینکه دولت از سرمایه‌گذاران در خوی حمایت می‌کند و تسهیلات مختلفی را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد گفت: وجود نیروی کار ماهر و جوان، یکی از مزیت‌های مهم شهرستان خوی برای سرمایه‌گذاری است که سرمایه‌گذاران با درنظرگرفتن این موضوع مهم، همچنین ظرفیت‌های موجود و حمایت‌های دولت با خیال راحت در این شهرستان سرمایه‌گذاری کنند.
این مقام مسئول در گریزی دیگر به چالش‌های موجود در پیش روی اقتصاد خوی گفت: یکی از چالش‌های اساسی در توسعه اقتصادی خوی، کمبود آب است. کاهش نزولات جوی، برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی و افزایش تقاضا برای آب در بخش‌های کشاورزی و صنعت، این منطقه را با بحران آب مواجه کرده است. برای مقابله با این چالش، ضروری است که برنامه‌های جامع مدیریت منابع آب اجرا شود. این برنامه‌ها می‌تواند شامل بهبود بهره‌وری آبیاری، استفاده از فناوری‌های نوین آبیاری، احیای آبخوان‌ها و همچنین توسعه صنایع کم آب‌بر باشد. علاوه بر این، افزایش آگاهی عمومی در مورد اهمیت صرفه‌جویی در مصرف آب نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
اقتصاد دانش‌بنیان، خوی را قطب فناوری می‌سازد
امیر جعفری رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت خوی چالش‌های اقتصادی شهرستان را تشریح و گفت: باوجود ظرفیت‌های بالای اقتصادی، خوی با مشکلات جدی در زمینه زیرساخت‌های حمل‌ونقل و ارتباطات مواجه است. جاده‌ها و مسیرهای ترانزیتی نیازمند بازسازی و توسعه هستند تا بتوانند پاسخگوی حجم بالای تجارت و جابه‌جایی کالا باشند. علاوه بر این، کمبود خطوط ریلی پیشرفته و عدم اتصال مناسب به شبکه راه‌آهن کشور، پتانسیل‌های ترانزیتی شهر را محدود کرده است.
وی افزود: یکی دیگر از چالش‌های عمده، نرخ بالای بیکاری در میان جوانان است. بسیاری از افراد به دلیل نبود فرصت‌های شغلی مناسب، به شهرهای بزرگ‌تر یا حتی کشورهای همسایه مهاجرت می‌کنند. این مسئله نه‌تنها باعث کاهش نیروی کار متخصص در منطقه می‌شود، بلکه بر توسعه اجتماعی و اقتصادی شهر نیز تأثیر منفی دارد.
جعفری ادامه داد: سرمایه‌گذاری ناکافی در بخش‌های کلیدی اقتصاد مانند صنعت و گردشگری، یکی دیگر از موانع توسعه اقتصادی خوی است. باوجود موقعیت استراتژیک، نبود حمایت‌های مالی و مشوق‌های مناسب برای جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی، موجب شده است بسیاری از ظرفیت‌های بالقوه شهر بلااستفاده باقی بماند.
رئیس اداره صمت خوی گفت: یکی از چالش‌های مهم دیگر در توسعه اقتصادی خوی، عدم توجه کافی به اقتصاد دانش‌بنیان است. باوجود نخبگان و جوانان تحصیل‌کرده در منطقه، زیرساخت‌های لازم برای رشد شرکت‌های دانش‌بنیان و تبدیل ایده‌های نوآورانه به محصول و خدمت فراهم نشده است. ایجاد پارک‌های علم و فناوری، حمایت از مراکز رشد و ارائه تسهیلات مالی به شرکت‌های دانش‌بنیان می‌تواند به رشد این بخش کمک کند و خوی را به قطب فناوری در منطقه تبدیل کند.
این مقام مسئول به انرژی‌های تجدیدپذیر اشاره و افزود: استفاده از انرژی‌های خورشیدی و بادی برای تأمین برق و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی نه‌تنها به حفظ محیط‌زیست کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به رشد اقتصادی، ایجاد اشتغال نیز منجر شود و همچنین استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند به افزایش بهره‌وری در صنایع مختلف کمک کند. به‌عنوان‌مثال، استفاده از انرژی خورشیدی برای گرمایش آب در صنایع، می‌تواند هزینه‌های انرژی را برای سرمایه‌گذاران در حوزه اقتصاد پایدار کاهش دهد.
مناطق ویژه اقتصادی، تحول‌آفرین اقتصاد خوی
عادل حسنلو مدیر شهرک‌های صنعتی خوی فرصت‌ها و راهکارهای توسعه اقتصادی را بیان و اظهار داشت: سرمایه‌گذاری در بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل، از جمله توسعه جاده‌ها، احداث راه‌آهن و بهبود پایانه‌های مرزی، می‌تواند نقش مهمی در افزایش توان تجاری و ترانزیتی شهر ایفا کند. دولت و بخش خصوصی می‌توانند با همکاری یکدیگر در این زمینه اقدام کنند.
وی افزود: خوی به دلیل داشتن تاریخ غنی و جاذبه‌های فرهنگی و طبیعی، پتانسیل بالایی برای جذب گردشگر دارد و می‌توان گفت آرامگاه شمس تبریزی، قلعه باش‌قلعه، و طبیعت زیبای منطقه، از جمله ظرفیت‌هایی هستند که می‌توانند با سرمایه‌گذاری مناسب به منابع درآمدی جدید برای شهر تبدیل شوند؛ بنابراین توسعه زیرساخت‌های گردشگری و تبلیغات گسترده برای معرفی این جاذبه‌ها می‌تواند باعث رونق اقتصادی خوی شود.
حسنلو تأکید کرد: حمایت از کارآفرینان محلی و ایجاد تسهیلات برای توسعه کسب‌وکارهای کوچک و متوسط می‌تواند به ایجاد فرصت‌های شغلی و کاهش نرخ بیکاری کمک کند. همچنین، توسعه تعاونی‌های تولیدی در حوزه‌های کشاورزی، دامپروری و صنایع‌دستی می‌تواند اقتصاد منطقه را متحول کند.
وی با اشاره به اینکه ایجاد منطقه ویژه اقتصادی خوی، فرصت‌های جدیدی را برای سرمایه‌گذاری در زمینه‌های مختلف فراهم کرده است گفت: سرمایه‌گذاری در حوزه خدمات لجستیکی، مانند انبارداری، حمل‌ونقل و ترخیص کالا، می‌تواند به تسهیل تجارت و کاهش هزینه‌های تولید کمک کند.
مدیر شهرک‌های صنعتی خوی اظهار داشت: نزدیکی شهرستان خوی به مرز ترکیه و امکان دسترسی به بازارهای بین‌المللی، فرصتی مناسب برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی فراهم می‌کند و ایجاد مناطق ویژه اقتصادی و ارائه مشوق‌های مالیاتی می‌تواند سرمایه‌گذاران را به سرمایه‌گذاری در خوی ترغیب کند.
حسنلو در پایان گفت: پیاده‌سازی فناوری‌های نوین مانند کشاورزی دقیق، آبیاری هوشمند و حسگرهای هوشمند می‌تواند بهره‌وری در بخش کشاورزی را به‌شدت افزایش دهد و در نتیجه، تولید محصولات کشاورزی باکیفیت بالاتر و هزینه کمتر را ممکن سازد و همچنین ایجاد صنایع تبدیلی برای فراوری محصولات کشاورزی می‌تواند ارزش‌افزوده محصولات را افزایش داده و اشتغال‌زایی را در منطقه تقویت کند و تولید محصولات غذایی با برند محلی و صادرات آن‌ها می‌تواند به اقتصاد شهرستان کمک شایانی کند.
در پایان می‌توان نتیجه‌گیری کرد که شهر خوی باوجود ظرفیت‌های فراوان در زمینه‌های کشاورزی، صنعت، تجارت و گردشگری، با چالش‌هایی همچون کمبود زیرساخت‌ها، نرخ بالای بیکاری و مهاجرت مواجه است؛ اما با برنامه‌ریزی صحیح، سرمایه‌گذاری هدفمند و بهره‌گیری از پتانسیل‌های موجود، می‌توان این چالش‌ها را به فرصت‌هایی برای توسعه اقتصادی پایدار تبدیل کرد. آینده خوی در گرو توجه جدی به این مسائل و بهره‌گیری از موقعیت استراتژیک و منابع طبیعی این شهر است.
انتهای خبر/و
