مذاکرات با آمریکا نتایج مثبت نخواهد داشت
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «حرف رک» در پی تحولات اخیر در سیاست‌های بین‌المللی و به ویژه پس از تغییرات در رهبری برخی از کشورها، موضوع مذاکره میان ایران و ایالات متحده دوباره در کانون توجه قرار گرفته است. مذاکره بین دو کشور که سال‌ها با فراز و نشیب‌های مختلف همراه بوده، در شرایط کنونی، با چالش‌های جدید و پیچیدگی‌های خاصی روبرو است.
از زمان وقوع انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹، روابط ایران و آمریکا به شدت دچار تنش شد و این تنش‌ها در طی دهه‌ها با تحریم‌های اقتصادی، اقدامات نظامی محدود، و برنامه‌های هسته‌ای ایران پیچیده‌تر شد. با وجود این، در برخی مقاطع زمانی، از جمله در دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما، مذاکراتی در قالب توافق هسته‌ای (برجام) انجام شد که در نهایت به توافق هسته‌ای ژنو در سال ۲۰۱۵ منجر شد. اما خروج یکجانبه آمریکا از این توافق در سال ۲۰۱۸ توسط دونالد ترامپ، بار دیگر روابط را وارد فاز جدیدی از تنش و عدم اعتماد کرد.
شرایط کنونی و روند مذاکرات
در ماه‌های اخیر، پس از روی کار آمدن دولت جدید در ایران و تغییراتی که در سیاست‌های داخلی و خارجی آمریکا ایجاد شده، مقامات دو کشور به طور غیررسمی درباره از سرگیری مذاکرات و مسائل مختلف مرتبط با توافق هسته‌ای صحبت کرده‌اند. یکی از محورهای اصلی گفتگوها، بازگشت به برجام و رفع برخی تحریم‌ها است که به ویژه در زمینه اقتصادی و تجاری برای ایران از اهمیت زیادی برخوردار است.
مقامات ایران بر لزوم لغو کامل تحریم‌ها و بازگشت آمریکا به تعهدات خود تأکید کرده‌اند. در مقابل، ایالات متحده خواستار شفافیت بیشتر در برنامه هسته‌ای ایران و تضمین‌های امنیتی در خصوص فعالیت‌های منطقه‌ای ایران است. آمریکا همچنین نگرانی‌هایی در مورد برنامه‌های موشکی ایران و حضور این کشور در برخی از کشورهای منطقه مانند سوریه و یمن دارد.
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در روند مذاکرات، عدم اعتماد متقابل است. ایران به ویژه پس از خروج آمریکا از برجام، به شدت نسبت به تعهدات واشنگتن شک و تردید دارد و بر لزوم تضمین‌های معتبر از سوی آمریکا در قبال هر توافق جدید تأکید می‌کند. از سوی دیگر، آمریکا نگران است که ایران به وعده‌های خود در زمینه محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای پایبند نباشد و از هر توافق به عنوان ابزاری برای پیشرفت برنامه‌های هسته‌ای‌اش استفاده کند.
یکی دیگر از موانع مهم، نگرانی‌های داخلی در هر دو کشور است. در ایران، برخی از جناح‌های سیاسی معتقدند که توافق با آمریکا ممکن است منافع ملی کشور را تهدید کند و تأثیرات منفی بر اقتصاد و سیاست داخلی داشته باشد. در ایالات متحده نیز برخی گروه‌ها از جمله کنگره و برخی از متحدان آمریکا در منطقه مانند اسرائیل و کشورهای عربی، مخالف هرگونه انعطاف در سیاست‌های آمریکا نسبت به ایران هستند.
واکنش‌های بین‌المللی
در سطح جهانی، مذاکرات بین ایران و آمریکا توجه بسیاری از کشورهای دیگر را به خود جلب کرده است. اتحادیه اروپا به عنوان یکی از طرف‌های اصلی توافق هسته‌ای، نقش مهمی در تسهیل گفتگوها و ایجاد بستری مناسب برای مذاکرات ایفا می‌کند. همچنین، کشورهای چین و روسیه که در توافق هسته‌ای برجام حضور داشتند، به طور فعال در پی یافتن راه‌هایی برای احیای این توافق هستند.
با توجه به تکرار پیشنهادات مبنی بر مذاکره، پرسش‌های زیادی در خصوص مزایا و مضرات این مذاکرات مطرح شده است. در این زمینه، با توجه به دلایل مختلف سیاسی و اقتصادی، برخی از کارشناسان به صراحت معتقدند که مذاکره با آمریکا نه تنها بی‌فایده است، بلکه ممکن است برای ایران مضر باشد. برای بررسی بیشتر این مسئله، با سید سلمان ذاکر نماینده مردم ارومیه در مجلس به گفتگو پرداخته‌ایم.
حرف رک: با توجه به تجربیات قبلی، چرا مذاکره با آمریکا از نظر شما مضر است؟
سید ذاکر: بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که مذاکره با آمریکا به دلایل مختلف می‌تواند به نفع ایران نباشد. یکی از مهمترین دلایل این است که مقامات آمریکایی، به ویژه دونالد ترامپ، به وضوح اعلام کرد که آمریکا در پی تضعیف ایران از طریق فشارهای اقتصادی و سیاسی است. این فشارها معمولاً با اهداف خاصی صورت می‌گیرد که در نهایت ممکن است موجب محدودیت‌های بیشتر برای ایران شود. وقتی ترامپ به طور علنی بیان می‌کند که ایران باید تضعیف شود، این خود یک هشدار است که مذاکره با چنین کشوری نه تنها نتیجه مثبتی نخواهد داشت بلکه ممکن است به ضرر ایران تمام شود.
حرف رک: چرا برخی معتقدند که آمریکا قابل اعتماد نیست و مذاکره با آن خطرناک است؟
تجربه تاریخی نشان داده که آمریکا در بسیاری از توافقات بین‌المللی از جمله برجام بدعهدی کرده است. رئیس‌جمهور سابق، دونالد ترامپ، برجام را به طور یکجانبه نقض کرد و این نشان داد که مذاکره با آمریکا حتی اگر به توافق منتهی شود، به دلیل ناپایداری تصمیمات، قابل اعتماد نیست. وقتی کشوری مثل آمریکا بارها از توافقات بین‌المللی عقب‌نشینی می‌کند، هیچ تضمینی وجود ندارد که مذاکرات آینده نتایج مطلوب و پایدار برای ایران به همراه داشته باشد.
حرف رک: آیا تجربه موفق شهید رئیسی در عرصه داخلی نمی‌تواند به این تحلیل‌ها کمک کند؟
بله، تجربه‌های موفق شهید رئیسی در زمینه‌های اقتصادی و معیشتی نشان می‌دهند که ایران می‌تواند با تکیه بر توان داخلی خود، به پیشرفت برسد. بسیاری از کارشناسان اذعان دارند که تحرکات اقتصادی باید به سمت تقویت ظرفیت‌های داخلی، مدیریت صحیح و استفاده از هم‌افزایی با کشورهای همسایه و متحدان شرقی باشد، نه اینکه تمامی امیدها را به مذاکره با غرب و آمریکا متصل کنیم. این رویکرد می‌تواند کشور را در برابر تحریم‌ها و فشارهای خارجی مقاوم‌تر کند.
حرف رک: برخی معتقدند که توجه به ظرفیت‌های شرق و همسایگان ایران باید بیشتر از مذاکره با آمریکا باشد. نظر شما چیست؟
این نکته بسیار حائز اهمیت است. سیاست آمریکا در تلاش است که روابط ایران با سایر کشورها به ویژه کشورهای همسایه و شرقی را تضعیف کند تا ایران را بیشتر به سمت غرب سوق دهد. این حرکت می‌تواند در درازمدت برای ایران مضر باشد. تعامل با کشورهای همسایه و به ویژه شرقی مانند چین و روسیه می‌تواند ظرفیت‌های اقتصادی و سیاسی زیادی برای ایران به ارمغان آورد. این رویکرد می‌تواند به ایران کمک کند که در برابر فشارهای خارجی مقاوم‌تر باشد و کمتر تحت تأثیر خواسته‌های یکجانبه آمریکا قرار گیرد.
حرف رک:اگر ایران بار دیگر مذاکراتی با آمریکا آغاز کند، چه تبعاتی برای کشور به همراه خواهد داشت؟
تجربه نشان داده که در صورت توجه به مذاکره با آمریکا و غفلت از ظرفیت‌های داخلی و روابط با کشورهای غیرغربی، ایران ممکن است در دام یک مذاکره غیر شرافتمندانه بیافتد. از طرفی، بی‌توجهی به تعاملات شرقی و همسایگی، به معنای دور شدن از هم‌پیمانان استراتژیک ایران خواهد بود. این امر می‌تواند باعث ایجاد بی‌اعتمادی میان متحدان ایران و کاهش فرصت‌های اقتصادی و سیاسی شود. به علاوه، تکرار روندهایی مشابه با آنچه در برجام شاهد بودیم، ممکن است نتیجه‌ای جز تضعیف موقعیت ایران در آینده نداشته باشد.
حرف رک:آیا در نهایت می‌توان گفت که مذاکره با آمریکا نمی‌تواند برای ایران مفید باشد؟
بسیاری از تحلیلگران سیاسی و اقتصادی معتقدند که مذاکره با آمریکا نمی‌تواند به طور جدی به بهبود شرایط ایران کمک کند. اعتماد به وعده‌های آمریکا و بازگشت به مذاکرات می‌تواند در آینده تبعات منفی به همراه داشته باشد. به جای آن، ایران باید به تقویت ظرفیت‌های داخلی، مدیریت منابع، و گسترش روابط با همسایگان و کشورهای شرقی بپردازد.
انتهای خبر/ و
