یاد از دست رفتگان رسم ارزشمند ایرانیان

به گزارش پایگاه تحلیلی خبری «حرف رک»، هم‌زمان با فرارسیدن عید نوروز و آخرین روز پنجشنبه سال مردم با غبارروبی و گذاشتن سبزه و گل بر روی قبور رفتگان خود این روز را سپری می‌کنند.

خوشبختانه ایرانیان رسم‌ورسوم زیادی دارند که بسیاری از آنها مشکل‌گشا و ارزشمند است که یاد از دست رفتگان در جمعه آخر سال هم یکی از این آیین‌ها است.

در این جمعه که به نام اموات رقم خورده، گورستان‌ها مملو از افرادی است که برای دیدار از اموات خود می‌آیند، هر شخص بر سر قبر عزیزش یا دعا می‌خواند یا خیرات می‌دهد یا با آب و گلاب قبور را تمیز می‌کند و تا ساعت‌ها یا پاسی از شب کنارش می‌ماند.

امروز آخرين پنجشنبه از سال ۱۴۰۲ است روزي كه تا سال ديگر تكرار نمی‌شود، يک سال گذشت با همه خوبی‌ها و بدی‌ها، با تلخی‌ها و شیرینی‌ها، خیلی‌ها ديده به جهان گشودند و خیلی‌ها هم به ديار باقي بار سفر بستند.

زیارت اهل قبور علاوه بر اینکه آثار و برکاتی برای زندگی انسان دارد، همواره مورد تأکید بزرگان دین بوده و به این امر توصیه‌هایی شده است آن‌چنان که وجود مقدس حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) می‌فرمایند: «به زیارت قبر مرده‌هایتان بروید، زیرا آنان با زیارت شما خوشحال می‌شوند و شما خواسته‌هایتان را بر سر قبر پدر و مادرتان از خداوند بخواهید که خدا به احترام آن‌ها دعای شما را اجابت کند».

رسم زیارت اهل قبور در پنجشنبه آخر سال، یکی از آیین‌ها و سنت‌ها معنوی ایرانیان است که از دیرباز مرسوم بوده و اکنون نیز مردم در نقاط مختلف کشور و به‌رسم یادبود بر سر قبور رفتگان حاضر شده به فاتحه‌خوانی و دعا مشغول می‌شوند.

آری جایشان خالی است و نیستند که ببیند و بگویند و بشنوند؛ تنها یادی مانده که بر تارک دل گهگاهی ناخن می‌کشد.

و چه دلنشین است این رسم قشنگ که با یاد و خاطره درگذشتگان، دل را پیش از تحویل سال، متحول و خانه‌تکانی می‌کند.

زیارت اهل قبور در پنجشنبه آخر سال امری بسیار پسندیده است

در این روز مردم آذربایجان غربی با تهیه حلوا آرد تفت‌داده، گلاب، خرما، شیرینی و غیره بر سر مزار عزیزانشان می‌روند و با قرائت قرآن و ذکر فاتحه یادی از آن‌ها می‌کنند، بسیاری بر این عقیده هستند که همان‌گونه که در اعیاد و روزهای شاد به یکدیگر هدیه می‌دهیم، بهترین راه برای فرستادن کادو برای مردگانمان صدقه دادن به نیازمندان است.

علاوه بر آنکه ثواب این صدقات چه نقدی و چه غیرنقدی به روح عزیز ازدست‌رفته‌مان خواهد رسید، لبخند شادی و امید زندگی در فردی دیگر را با خود به همراه خواهد داشت، آن هم در روزهای نزدیک سال جدید که هر کسی دوست دارد، بهترین لباس‌ها را پوشیده و بساط شام شب عید را برای خانواده‌اش فراهم کند.

پنجشنبه آخر سال و زیارت اهل قبور در شهرهای استان و کشور متفاوت است، ولی همه بر این باور هستند که رفتن بر سر مزار به روح می‌افزاید و زمینه‌های تقویت بُعد معنوی ما نسبت به اعتقادات آخرت و خداوند را فراهم می‌سازد.

زیارت اهل قبور در پنجشنبه آخر سال امری بسیار پسندیده است، چه نیکو است هدیه‌ای هرچند کوچک از صدقات، خیرات، ادعیه، نماز و غیره برایشان ارسال کنیم تا آنان نیز چون ما، در این عید شادی را تجربه کنند، به‌جای ولخرجی‌هایی همچون خرید دسته‌های گل، شمع و غیره، پول آن به خیریه‌ها اهدا شود، نیکوتر است، بیایید به یاد تمام اموات باشیم تا آیندگان نیز به یاد ما باشند.

حتماً بارهاوبارها با خود اندیشیده‌اید که آیا رفتن بر مزار مردگان و یا مراسم ختم گرفتن و خیرات دادن و قرآن خواندن برایشان به حال آنان نیز سودی دارد یا تنها سبب دلگرمی ما و سایر خویشان خواهد شد، آیا آنان نیز از دیدن ما مسرور می‌شوند؟ آیا حضور ما را درک می‌کنند؟ پاسخ این پرسش را می‌توان در روایتی از امام صادق (ع) به دست آورد که فرموده‌اند: قسم به خداى متعال، مردگان رفتن شما را می‌دانند و با حضور شما مسرور مى‌شوند و با شما اُنس مى‌گیرند و بهره‌مند مى‌شوند.

یاد همه آن‌هایی که دیروز بودند و امروز نه همه آنهایی که سال گذشته رخت و لباس عید خریدند و امسال نه هم آن‌هایی که لحظه تحویل سال صورتشان را بوسیدیم و عید زمان را تبریک گفتیم و امسال تنها با خواندن فاتحه‌ای یادشان می‌کنیم.

این پنجشنبه آخر سال هم به دیدارشان می‌رویم، دیدار آن‌هایی که چشم‌انتظاری‌شان را نمی‌بینیم و صدایشان را نمی‌شنویم.

آداب‌ورسوم پنجشنبه آخر سال در پلدشت

پلدشت باتوجه‌به قدمت تاریخی دارای آداب‌ورسوم خاص خود بوده که یکی از این آداب رسوم پنجشنبه آخر سال (عارافا گونی) است.

از هرکسی که بپرسیم روز عرفه چه روزی است، اولین چیزی که به ذهنش می‌آید زیارت اهل قبور و خیرات دادن در این روز است.

طبق این رسم زنان پلدشتی شب عرفه وسایل لازم برای پختن حلوا (دوشاب حالواسی) را آماده می‌کنند که از آن می‌توان به اوماج آوماخ نام برد.

صبح زود حلوا را پخته و آن را بین همسایگان خیرات می‌کنند.

ظهر روز عرفه مردم  به‌اتفاق خانواده‌های خود به زیارت اهل قبور رفته و سنگ قبر آنها را با آب و گلاب شسته و خیرات می‌دهند.

زیارت اهل قبور سنتی رایج در میان شیعیان و اهل‌سنت است

مجید حسن‌خانی یک کارشناس مذهبی درخصوص زیارت اهل قبور به خبرنگار حرف رک گفت: زیارت اهل قبور فرصتی است برای به‌یادآوردن افرادی که روزگاری در کنار ما بودند و امروز دستشان از دنیا کوتاه شده و چشم‌انتظار نشسته‌اند تا فاتحه‌ای از سوی اهالی دنیا به آنها هدیه شود.

وی تصریح کرد: صرف حضور در قبرستان و زیارت اهل قبور، انسان را به تأمل در مفهوم مرگ و زندگی پس از مرگ وامی‌دارد و ارتباطی عمیق با مفاهیم معنوی و معاد دارد.

حسن‌خانی افزود: بسیاری از ادیان و مذاهب، دعا و زیارت اهل قبور مورد تأکید و توصیه قرار گرفته است؛ به‌عنوان‌مثال، در اسلام، زیارت اهل قبور به‌عنوان عملی مهم و قابل‌تأمل در مفاهیم اخلاقی و معنوی، یکی از سنت‌های مورد توصیه بزرگان است.

وی بیان کرد: رسم زیارت اهل قبور با ریشه‌های دینی عمیق خود، بیش از یک آیین معنوی، به‌عنوان یک فرصت برای تأمل، ارتباط با ارزش‌های معنوی و انسانی، و به یادآوری مفهوم مرگ و معاد برای انسان‌ها است.

کارشناس مذهبی گفت: درهرحال پیوند سنت زیارت اهل قبور در پنجشنبه آخر سال با سنت‌های بهاری نشان‌دهنده ارتباط نزدیک انسان با طبیعت، زندگی و مرگ، اعتقادات دینی و ارزش‌های معنوی است.

حسن‌خانی عنوان کرد: این پیوند برای ارتقا و رشد روحی فرد و تأمل در مفاهیم عمیق انسانی و دینی بسیار ارزشمند و مفید است.

وی افزود: حضور بر سر مزار عزیزان ازدست‌رفته، اموات و شهدا در طول سال به‌صورت مستمر انجام می‌شود؛ اما پنجشنبه و جمعه آخر سال از جنسی دیگر است و حس و حالی خاص دارد؛ این دو روز در فرهنگ ما متعلق به درگذشتگان است که بنا بر رسمی دیرینه مردم به آرامستان‌ها می‌روند تا عقدهٔ دل با یاد از دست رفتگانشان بشویند و برای ادامه زندگی در سالی جدید مهیا شوند.

هوای سرد بهشت زهرا و بوی خاک ترکیبی از حس غربت و دلتنگی را در من بیدار می‌کند

فرهاد مهدی‌زاده یکی از همشهریان در پلدشت که برای نثار فاتحه در مزار این شهرستان حاضر شده بود، گفت: هر سال، در پنجشنبه آخر سال، من به قبرستان می‌روم تا با عزیزان از دست رفته‌ام ارتباط روحی و معنوی برقرار کنم. هوای سرد و بوی خاک ترکیبی از حس غربت و دلتنگی را در من بیدار می‌کند. وقتی بر سر مزار پدرم می‌ایستم، دستانم را روی سنگ قبر می‌گذارم و انگار که می‌توانم حضورش را احساس کنم. آرامشی عجیبی دارد، انگار که او هنوز هم، از جایی دور، مراقب من است.

مهدی محمودی دیگر شهروند پلدشتی در گفتگو با خبرنگار حرف رک بیان کرد: زیارت قبور در پنجشنبه آخر سال برای من مثل یک سفر معنوی است. با هر قدم به‌سوی قبر مادرم، احساس می‌کنم که او را بیشتر به یاد می‌آورم. دلتنگی‌هایم در همان لحظه‌های اولیه ورود به قبرستان شروع می‌شود، اما وقتی با خلوت و سکوت او روبرو می‌شوم، احساس آرامشی می‌کنم که توصیفش سخت است. انگار که مادرم با من حرف می‌زند و مرا به آرامش دعوت می‌کند.

هر بار که برای زیارت قبور در پنجشنبه آخر سال می‌روم، حس تازه‌ای دارم

حامد زارع در این خصوص به خبرنگار حرف رک گفت: هر بار که برای زیارت قبور در پنجشنبه آخر سال می‌روم، حس تازه‌ای دارم. این بار، وقتی به قبر برادرم نزدیک شدم، دلتنگی‌هایم بیشتر شد. اما در همان حال، احساس می‌کنم که او همین نزدیکی‌هاست، شاید در نسیمی که می‌وزد یا در پرنده‌ای که بر فراز قبر پرواز می‌کند. این حضور غیرملموس، آرامشی به من می‌دهد که فقط در کنار او تجربه می‌کنم. انگار که برادرم هنوز هم راهنمای من است، حتی از دنیای دیگر.

گزارش از محمد خلیل‌زاده

انتهای خبر/